دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 503

تلاش دارند تا آن را مربوط به اعصار گذشته و یا برخی از زوایای زندگی فردی قلمداد کنند. در این راستا نظرات گوناگونی ارائه داده‌اند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

1. بعضی می‌گویند: فقه ذاتاً به عرصۀ سیاست و مدیریت کلان جامعۀ بشری، کاری ندارد و اگر پیش پیش‌قراولان فکری- دینی چنین کاری را در بعضی ادوار انجام داده‌اند، خواستگاه دینی نداشته بلکه به سلایق شخصی آنان مربوط می‌شود.

همچنین می‌گویند:

بر اساس این دیدگاه جنگ و دفاع از خاک و خانواده «قتال فی سبیل اللّٰه» محسوب می‌شود و تأییدی بر فرمایش نبوی

________________________________________

شیرازی، ناصر مکارم، در یک جلد، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب علیه السلام، قم - ایران، اول، 1427 ه ق دائرة المعارف فقه مقارن؛ ص: 551

«حبّ الوطن من الإیمان» «1»

است، در حالی که جزء برنامه و وظیفۀ پیامبر و هدف بعثت نبوده است.

نقد و بررسی:

در مقابل شبهه فوق، باید پرسید: آیا واقعاً آیاتی نظیر «لَقَدْ أَرْسَلْنٰا رُسُلَنٰا بِالْبَیِّنٰاتِ وَ أَنْزَلْنٰا مَعَهُمُ الْکِتٰابَ وَ الْمِیزٰانَ لِیَقُومَ النّٰاسُ بِالْقِسْطِ» دلالت بر لزوم حضور «کتاب» و همچنین میزان (قوانین آسمانی)، در عرصه سیاست و اجتماع ندارد؟ و آیا جداً می‌توان گفت حضور و دخالت پیامبران به ویژه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در مسائل مهم سیاسی- اجتماعی، بر اساس وحی الهی و دستور پروردگار متعال نبوده است؟

امام خمینی قدس سرّه می‌گوید: «اگر کسی دین را از سیاست جدا بداند، خدا، رسول و ائمّۀ معصومین علیهم السلام را تکذیب کرده است» «2» و «اسلام دینی است که با سیاست آمیخته است». «3»

در یک کلمه باید گفت: سکولارها، اطلاع درستی دربارۀ اسلام ندارند؛ یا شاید اسلام را همچون مسیحیت کنونی پنداشته‌اند، وگرنه ممکن نیست کسی از فقه اسلامی آگاه باشد و کمترین تردیدی دربارۀ لزوم حکومت در اسلام به خود راه دهد. (به بحث‌های مشروح گذشته درباره حضور فقه اسلامی در تمام صحنه‌های سیاسی و اجتماعی رجوع شود)

*** 2. گاه می‌گویند: فقه، مشتمل بر اصول و گزاره‌هایی مقدّس است، در حالی که سیاست با خدعه و نیرنگ همراه است و بدیهی است که حکومت و سیاست با قداست اسلام و روحانیّت منافات دارد.

در مقابل این شبهه باید گفت: از مجموعۀ مباحث و فصول گذشته به روشنی اهتمام انبیای بزرگ و پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و امامان اهل بیت و فقهای اسلام به تشکیل حکومت مبتنی بر وحی، به دست می‌آید که همان حکومت راستین، و سیاست اصیل

______________________________
(1). ر. ک: الصحیح من السیره، ج 3، ص 333. همچنین در بحار الأنوار، ج 78، ص 45؛ میزان الحکمه، ج 4، ص 356 به نقل از امیر مؤمنان می‌خوانیم که فرمود: «عُمّرت البلدان بحبّ الاوطان؛ شهرها به خاطر علاقۀ مردم به وطن و زادگاه خویش آباد شده‌اند».
(2). صحیفۀ نور، ج 20، ص 29- 28.
(3). همان مدرک، ج 9، ص 136.