دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 529

پاتْریارْک:

رئیس رؤسای اسقف‌ها «1» (نظیر قاضی القضاة).

پِطْرُس:

یکی از حواریون است که در زبان سریانی «کیفاس» خوانده می‌شود. نام او در آغاز شمعون بود و پس از آنکه به همراه برادرش «اندریاس» و دو رفیق دیگرشان «یعقوب» و «یوحنّا» مشغول ماهی‌گیری بود با عیسی علیه السلام ملاقات نمود، آن حضرت او را به تبعیّت از خود دعوت کرد و وی را «کیفاس» نامید و به او «آدم‌گیری» (صید انسان‌ها برای تربیت به جای صید ماهی) آموخت به گونه‌ای که یکی از رسولان دوازده‌گانه به حساب آمد. او در سال 64 یا 66 یا 68 میلادی، به صلیب کشیده شد و به شهادت رسید. «2»

پُولس:

یکی دیگر از حواریّون است که در زبان عبرانی به او شاؤل می‌گفتند. چون سی سال از سنّش گذشت در میان قوم یهود، مورد توجّه و شخصی نافذ الامر گشته، در شریعت و علوم دینیّه مهارت تامّ یافت و بر حسب قواعد فریسیّان (طایفه‌ای از یهود که عزلت گزین بودند و صاحبان یکی از دو مکتب فقهی معروف یهودی و در مقابل مکتب صدوقیان به حساب می‌آیند «3») تن به ریاضات شاقّه سپرد و عالمی مرتاض و حافظ قوی و متعصّب در دین یهود و دشمن تلخ دین مسیح گردید. در این حال بود که مسیح علیه السلام در راه دمشق بر او ظاهر گشته و از طریق اعجاز هدایت یافت و تابع دین مسیح شد و دل و جان و اندیشه و قوّت و قدرت خود را تماماً به مسیح سپرد و تمام تلاش خویش را در خدمت انتشار انجیل مسیح صرف کرد و با رسوم و قواعد عبادت و دین یهود ضدیّت نشان داد، لذا توسّط رومیان در قیصریّه محبوس گردید.

آنچه گذشت تعریفی است که در «قاموس کتاب مقدّس» آمده است ولی بر اساس آنچه در متن این نوشتار آمده، او پس از صعود حضرت مسیح به آیین مسیحیّت وارد شد و شریعت تورات را نسخ کرد و عمل به آن را مانع کمال دانست و بنیانگذار مسیحیّت موجود شد، یعنی مسیحیّت که از دل یهودیت برآمده بود با دو دستاورد پولس، به شکل دینی کاملًا جدا از یهودیت درآمد: نخست الهیات مسیحی است که به تدریج عیسای مسیح علیه السلام را به یکی از اشخاص تثلیث تبدیل کرد و دیگر حذف «شریعت» (به تعبیر پولس: حذف «یوغ شریعت») از تعالیم مسیحی.

ترِنت:

شورای جهانی کلیسای کاتولیک که در قرن شانزدهم برای مقابلۀ با «پروتستانها» بوجود آمد.

سوفرگان:

اسقفی که تحت ولایت اسقفان اعظم یا پاتریارک‌ها قرار دارد.

سیکستوس:

نام پنج تن از پاپها که مشهورترین آنها سیکستوس 4 (1471- 1484 م) است و سیکستوس 5 (1585- 1590 م) کلیسای بزرگ

______________________________
(1). المنجد، مادّۀ «بطر».
(2). قاموس کتاب مقدّس، ص 223- 220.
(3). ر. ک: به واژۀ «فریسیان» در فصل «منابع شریعت یهود».