دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 533

منابع تشریع در ادیان دیگر

ب) منابع شریعت یهود

اشاره

اشاره: همانگونه که گذشت اهمیّت فقه اسلامی و آموزه‌های قرآن و سنّت نبوی و مکتب اهل بیت علیهم السلام و گستردگی آنها هنگامی روشن می‌شود که با شرایع موجود مقایسه گردد. این مقایسه بسیار آموزنده و برای مسلمین جهان مایۀ افتخار است.

گفتار اوّل: ادوار شریعت یهود

اشاره

اگر آغاز شریعت یهود را از زمان خروج بنی اسرائیل از مصر و نزول ده فرمان (حدود 1280 ق م) بدانیم، شریعت یهودی نزدیک به 33 سده قدمت دارد. در این دوران طولانی، تحوّلات و تطوّرات بسیاری در این نظام راه یافته است. با این همه، تاریخ شریعت یهود را می‌توان به دو دورۀ اصلی تقسیم کرد: دوران «شریعت مکتوب»، و دوران «شریعت شفاهی». شریعت یهودی با تورات آغاز شد و آنگاه رفته رفته مباحث شریعت شفاهی شکل گرفت تا آنکه نهایتاً در شکل «میشنا» و «تلمود» تدوین شد (که توضیح این دو خواهد آمد).

شکل‌گیری شریعت شفاهی تأثیرات بسیاری بر شریعت و حیات یهودی بر جای گذاشت.

دوره‌های شریعت یهودی که در ذیل به طور مختصر مورد اشاره قرار می‌گیرد از ده دوره تشکیل می‌شود که سه دورۀ اوّل آن دوره‌های «شریعت مکتوب» است و هفت دورۀ دیگر آن که از دورۀ تنّائیم- یعنی دوره‌ای که در آن، شریعت شفاهی رسماً تدوین می‌شود- آغاز می‌گردد دوره‌های «شریعت شفاهی» می‌باشد.

الف) دورۀ کتاب مقدّس

دورۀ کتاب مقدّس یا تورات از زمان وحی تورات به موسی در سینا (حدود 1280 ق م) آغاز می‌گردد و تا زمان عزرا و نحمیا (از رهبران بنی اسرائیل) (حدوداً میانۀ سدۀ پنجم ق م) ادامه می‌یابد. قوم اسرائیل پس از خروج از مصر در طی نبردهای طولانی مدّت به رهبری موسی، یوشع و …

سرزمین فلسطین (ارض مقدّس) را به تصرف در آوردند و حکومت تشکیل دادند. این حکومت رفته