دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 541

این سفر از شیوۀ قربانی برای گناهان، به ویژه گناهان کاهنان، سخن می‌گوید همچنین احکام خوردنی‌های پاک و ناپاک و روز شبات (شنبه) و … در این سفر آمده است. در عبری این سفر را «وَییقرا» «1» می‌نامند که از کلمۀ اوّلِ سفر (و … خواند) گرفته شده است.

عمدۀ احکام شرعی این سفر را در باب‌های 5، 18 تا 21، 24 تا 25 و 27 می‌توان یافت که عمدتاً به انواع جرایم جنسی، دزدی، قسم دروغ، غصب، بی‌عدالتی در قضاوت، جادوگری، کفرگویی، قتل و صدمات بدنی و وقف مربوطاند.

4/ یک) سفر اعداد: روایت آوارگیِ بنی اسرائیل در سینا، سرشماری این قوم، اعیاد و قربانی‌ها و برخی از احکام شرعی و حقوقی از محتویات این سفر است. نام عبری این سفر «بَمیدبار» «2» («در بیابان») است، که کلمه‌ای است برگرفته از آیۀ اوّل سفر. مطالب حقوقی این سفر عمدتاً در باب‌های 5، 6، 27، 35 و 36 آمده است. برخی از احکام حقوقی این سفر عبارت است از: جبران خسارت و نیز داوری ایزدی (اردالی) برای زنانی که دربارۀ آنان گمانِ زنا رفته است، قتل عمد و غیر عمد، مجازات قتل و شهرهای پناهگاه، احکام نذیره‌ها و نذر، ارث و …

5/ یک) سفر تثنیه: این سفر به تکرار احکامی که در اسفار پیشین آمده، و نیز به تاریخ بنی اسرائیل تا رحلت موسی می‌پردازد. در عبری آن را «دِواریم»، «3» به معنای «سخنان»، می‌گویند که مأخوذ است از آیۀ اوّل سفر. در این سفر احکام شرعی بسیاری را به ویژه در باب‌های 15 تا 25 می‌توان مشاهده کرد.

برخی از احکام حقوقی این سفر بدین قرار است:

آداب قضاوت، شهرهای پناهگاه و مقرّرات آن، مجازات بت‌پرستی، شرایط شهادت در دادگاه، اجرای قسامه در صورت پیدا شدن مقتولی که قاتلش معلوم نیست، مجازات پسر لجوج و سرکش، و چگونگی به دار آویختن مجرم، قوانین راجع به جرایم جنسی، مجازات تازیانه، حیوانات حلال گوشت، سال انفکاک، نکاح و طلاق و …

دوم. تورات و قانون نامه‌های معاصر آن

اگر یهودیّت را به عنوان یک «نظام حقوقی» بنگریم، بد نیست که آن را با نظام‌های حقوقی همسایه و هم عصرش مقایسه کنیم. در منطقه‌ای که یهودیت در آن در حدود 1300 ق م ظهور و بروز یافت- یعنی در خاور نزدیک باستان و در تمدن‌های بین النهرین- پیش‌تر قانون نامه‌های مهمی وجود داشته است. قدیم‌ترین قانون نامه‌ای که به دست آمده عبارت است از قانون نامۀ اورنَمو «4» که مجموعه‌ای از قوانین سومری مربوط به 2100 سال قبل از میلاد است. قوانین دیگر این منطقه عبارت‌اند از قوانین اشنونا «5» (حدود 1900 ق م) در اکد، قوانینِ

______________________________
(1). va- Yikra
(2). Bamidbar
(3). Devarim
(4). Urnammu
(5). Eshnunna