دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 555

بود و بدین جهت به سرعت به آن اقبال شد. آشری افزون بر قانون نامۀ معروفش، شرحی بر بخش‌هایی از تلمود نگاشت و توسافوت مجزایی برای برخی رساله‌ها تدوین کرد.

ششم. ارباعا طوریم

مهم‌ترین قانون نامه‌ای که پس از کتاب ابن میمون تدوین شد ارباعا طوریم (معروف به طور) اثر یعقوب بن آشر فرزند آشری است. او گرچه در سبک کتابش از میشنه تورا الگو گرفت، کتابی مستقل و اندیشه‌های نو بنیاد گذاشت. از زمان ابن میمون تا زمان تدوین طور (حدود 1340 م) به دلیل گسترش مطالعات در باب شریعت، کمتر مطلبی را می‌شد یافت که اختلاف آرا بدان راه نیافته باشد. از این رو لازم بود کتابی که در مسائل جدید رأی قاطع را صادر کند تدوین گردد. طور تا دو قرن بعد، یعنی آنگاه که شولحان عاروخ، تدوین شد کتاب مرجع شریعت یهودی بود.

ترتیب مطالب طور به عنوان معیار در آثار بعدی پذیرفته شد. ارباعا طوریم به معنای «چهار ردیف» است که از آیات کتاب مقدّس (خروج 28: 17) گرفته شده است. چنانکه از نام کتاب پیداست وی کتاب را به چهار بخش یا ردیف تقسیم کرده است.

نخستین ردیف اورح حییم «1» (طریق زندگی) نام گرفته است و قوانین روز شنبه، اعیاد، دعاهای روزانه و …

را در بر دارد. دومین ردیف یوره دعا «2» است که به غذاهای حرام و حلال و نیز نذرها و مقرّرات طهارت مربوط می‌شود. ردیف سوم، اوِن هاعَزِر، «3» به ازدواج، طلاق، روابط جنسی و موارد مشابه می‌پردازد. در ردیف چهارم، یعنی حوشن همیشپاط «4» قوانین مدنی و جزایی، ارث، مالکیّت و غیره بررسی شده است.

کتاب طور حتی در زمان زندگانی خود ربّی یعقوب قانون نامۀ معیار شد و جانشین بسیاری از آثار دیگر گشت. «5»

هفتم. شولحان عاروخ «6»

در اواخر سدۀ پانزدهم، یهودیان از اسپانیا و پرتغال اخراج شدند و این امر باعث پراکندگی ایشان در سرزمین‌هایی مانند ترکیه، هلند، آسیای صغیر، فلسطین و … شد. این مسأله باعث پدید آمدن عرف‌های جدید و کاهش نیروی سنّت شد. از این رو لازم بود که نظام شرعی از نو احیا و پابرجا شود.

یوسف قارو، اهل صفد، عالم و عارف بزرگ یهودی به انجام این کار همت گماشت. او در آغاز کتاب بیت یوسف را نوشت که در ظاهر شرح طور ولی در واقع اثری مستقل بود. این اثر حاصل بیست سال بررسی

______________________________
(1). Orah Hayyim
(2). Yoreh Deah
(3). Even HaEzer
(4). Hoshen HaMishpat
(5). M. E.، op. cit.، p. 645- 647،.

به نقل از: ساختار حقوق یهود، ص 106- 103.

(6). شولحان عاروخ چنانکه خواهد آمد در اصل به معنای «سفرۀ مرتب» است و در اینجا اشاره به نوشتۀ یکی از علمای یهود به نام «یوسف قارو» است که نظام شرعی یهود را بر اساس عرف‌های جدید تنظیم و مرتّب ساخت.