دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 570

می‌شود که «شریعت شفاهی» یهود را تدوین کردند و نوشتند تا اینکه در نهایت به شکل «میشنا» و «تلمود» درآمد (رجوع شود به «شریعت شفاهی»، «میشنا» و «تلمود»).

شِئِلوت او- تشووت:

م پروشیم

شالحان عاروخ:

به معنای سفرۀ مرتّب، نام کتابی است که در دورۀ ریشونیم توسّط یکی از عالمان یهودی به نام «یوسف قارو» تدوین شد که با افزوده‌های «ایسرلس» یکی از عالمان دیگر یهودی مرجع معتبر حقوقی و شرعی در همۀ روزگاران بعدی تلقی می‌شود. یوسف قارو، در آغاز کتاب «بیت یوسف» را نوشت که در ظاهر، شرح طور (ارباعا طوریم اثر یعقوب بن آشر) ولی در واقع اثری مستقل است و بیست سال به طول انجامید، شولحان عاروخ که تدوین آن دوازده سال دیگر به طول انجامید بازنگری و خلاصۀ «بیت یوسف» است.

شریعت شفاهی:

تورات دیگری است که به اعتقاد یهودیان، افزون بر تورات مکتوب، بر موسی وحی شد ولی همواره به شکل نانوشته، در کنار تورات مکتوب، و به عنوان شرح و تفسیر تورات مکتوب، وجود داشت و برای اینکه در گذر زمان به دست فراموشی سپرده نشود به صورت مجموعه‌هایی تدوین شد تا اینکه در سال 210 میلادی توسّط یکی از عالمان یهودی به نام «یهودا هناسی» به صورت یکجا و به نام میشنا (توضیح ثانوی، تکرار شریعت) درآمد. پس از میشنا رساله‌هایی تحت عنوان «ملحقات میشنا» و نیز تفاسیری بر میشنا تحت عنوان «گمارا» (به معنای تکمیل) تدوین شد و از مجموع این سه بخش (میشنا، ملحقات میشنا و گمارا) مجموعه‌ای حجیم به نام «تلمود» شکل گرفت.

شریعت مکتوب:

همان تورات است که بر موسی علیه السلام نازل شد و آغاز شریعت یهودی به حساب می‌آید و در مقابل «شریعت شفاهی» قرار دارد و تا زمان «عزرا» و «نحمیا» (حدوداً میانۀ سدۀ پنجم قبل از میلاد) ادامه می‌یابد و یک بخش از بخشهای چهارگانۀ کتاب مقدّس است. کتاب مقدّس که یهودیان آن را «عهد» یا «تَنَخ» و مسیحیان آن را «عهد قدیم» می‌نامند از چهار بخش تشکیل شده:

1. تورات که عبارت است از اسفار پنج‌گانه (سفر پیدایش، سفر خروج، سفر لاویان، سفر اعداد و سفر تثنیه). 2. کتب هفده‌گانه انبیا (نویئیم) 3. مکتوبات دوازده‌گانه داوری و تاریخی (کِتوویم) 4. کتابهای پنج‌گانۀ سرود و شعر و مناجات و امثال.

قابل توجّه است که یهودیان عقیده دارند که اسفار پنج‌گانه همان توراتی است که بر موسی علیه السلام نازل شده و تحریف و تصرفی در آن نشده، در حالی که نه تنها قرآن کریم این کتاب را تورات اصلی نمی‌داند و آن را انباشته‌ای از کذب و بهتان و افسانه‌ها و احکام جعلی و عقاید منحرف می‌شناسد محقّقان و دانشمندان ملل مختلف (از جمله جمعی از ربانیان خود یهود) با وسایل علمی و واژه‌شناسی و مقابلات تاریخی این حقیقت را به وضوح به اثبات