دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 572

به این نیّت که تورات به آن فرمان داده، بجا آورد (نه به استناد عقل و فطرت) چنین کسی را باید در جامعۀ یهودی محترم شمرد. این قوانین هفتگانه عبارتند از:

بت مپرستید، کفر مگویید، خون انسانی را مریزید، از گناهان جنسی بپرهیزید، دزدی مکنید، گوشت حیوان زنده را مخورید، یک دادگاه عدالت برپای دارید.

قانون نامۀ اورنَمو:

مجموعه‌ای است از قوانین سومَری (سومَر منطقه‌ای در جنوب مابین النهرین) مربوط به 2100 سال قبل از میلاد و از جمله از قانون نامه‌های معاصر تورات است که قوانین موجود در تورات، متأثّر از آن است.

قانون نامۀ حمورابی:

مهم‌ترین قانون نامۀ معاصر تورات است که قوانین موجود در تورات از آن متأثر است این قانون‌نامه به 1800 سال قبل از میلاد بر می‌گردد و مربوط به حمورابی مشهورترین پادشاه بابل است.

قبالا:

به معنای «سنّت» عبارت است از سنّتی که شخص به شخص و سینه به سینه از موسی علیه السلام انتقال یافته است. «قبالا» یا «سنّت» یک منبع از شش منبع قانونی و رسمی شریعت یهودی است.

قوانین امری:

قوانینی از تورات که به صورت فرمان است نظیر قوانین ده فرمان: «قتل مکن، زنا مکن و … »

قوانین موردی:

به قوانینی از تورات گفته می‌شود که به شکل «اگر … » یا «آنگاه … » تنظیم شده‌اند نظیر «هر که انسانی را بزند و او بمیرد هرآینه کشته شود».

قوانین هفتگانۀ نوح:

م «غریب میهمان».

کِتوویم:

م نویئیم

کِنِست هگدولا:

به معنای «مجمع کبیر» نام شورای کاتبان یهودی است که «عزرا» آن را بنیاد گذاشت تا به شرح و تفسیر تورات بپردازند.

گائونیم:

جمع گائون (به معنای نابغه و علّامه) رؤسای آکادمی‌هایی بودند که در بابل، مراکز معنوی و فرهنگی جامعۀ یهودی به حساب می‌آمدند.

گائونها پس از پایان تلمود تا حدود سدۀ یازدهم میلادی می‌زیستند و کارشان این بود که تلمود را به گونه‌ای تفسیر کنند که قانون نامۀ مورد پذیرش در همۀ موضوعات اجتماعی و دینی شود.

گِزِرا:

م تَقانا

گمارا:

بخشی از «تلمود» است که به تفسیر میشنا می‌پردازد یعنی «تلمود» متنی دارد به نام «میشنا» و شرح و تفسیری بر این متن دارد به نام «گمارا».

مئیر:

م عقیوا

مپّا:

به معنای رومیزی نام کتابی است که در دورۀ ریشونیم توسّط یکی از عالمان یهودی به نام موسی ایسرلس برای رفع کاستی‌های کتاب شالحان عاروخ تدوین شد.

مَسِخِت:

م سِدِر

مَعَسه:

(به معنای عمل یا رویّه) به قواعد حقوقی گفته می‌شود که از احکام قضایی صادر شده از جانب محاکم قضایی صلاحیت‌دار، یا روش عالمان هلاخایی صلاحیت‌دار در یک موضوع