منابع فقه شیعه جلد 1-22 صفحه 369

و در احادیث باب 40 از باب‌های کسب‌های روا و ناروا «1»، مناسب با این بحث گذشت و در احادیث باب آینده، مطالبی بر این بحث اشاره دارد. و در حدیث ابی بصیر این سخن امام خواهد آمد: «مال سرقتی مشخص خریدش جایز نیست مگر آن‌که از وسایل حاکم سرقت شده باشد، که اشکال ندارد.» «2»

باب 43 جواز خرید آنچه عامل حکومت از غلّات، اموال و خراج می‌گیرد

1156- 32368- (1) معاویه بن وهب می‌گوید: «به امام صادق علیه السلام گفتم: آیا از کارگزار حکومت چیزی بخرم در حالی که می‌دانم ظلم می‌کند؟

امام علیه السلام فرمود: از وی بخر!»

1157- 32369- (2) محمد بن ابی حمزه روایت می‌کند که: «شخصی به امام صادق علیه السلام گفت: مواد خوراکی را می‌خرم.

پس شخص مورد ستم نزد من می‌آید و می‌گوید: این‌ها به من ستم کردند. امام علیه السلام فرمود: آن را بخر!»

1158- 32370- (3) زراره می‌گوید: «ضریس بن عبدالملک و برادرش، مقداری برنج از هبیره به سیصد هزار خرید. من به هبیره گفتم: ای بیچاره (یا وای بر تو) خمس این مال را برای امام علیه السلام بفرست و بقیه را نگهدار «3»؛ ولی او از این کار خودداری کرد و مال را پرداخت. بنی امیه منقرض شدند و بنی عباس روی کار آمدند. من این ماجرا را برای امام صادق علیه السلام بازگو کردم. امام علیه السلام بدون معطلی فرمود: آن پول، مال اوست؛ آن پول، مال اوست!

به امام علیه السلام گفتم: او پول را پرداخت کرد! امام علیه السلام [از شدت تأسف] انگشتش را گاز گرفت.»

1159- 32371- (4) در کتاب المقنع آمده است: «خریدن مواد خوراکی و پوشاک از حکومت اشکال ندارد.»

1160- 32372- (5) عبد الرحمن بن حجاج می‌گوید: «امام موسی بن جعفر علیه السلام به من فرمود: «تو را چه شده است که با علی در خرید مواد خوراکی همکاری نمی‌کنی و من گمان می‌کنم که تو در فشار و تنگنا هستی؟

گفتم: آری، اگر می‌خواهی بر من توسعه بده!

امام علیه السلام فرمود: آن را بخر!»

1161- 32373- (6) ابوعبیده می‌گوید: «از امام باقر علیه السلام دربارۀ یکی از شیعیان که شتر و گوسفند زکات را از حکومت می‌خرد- در حالی که می‌داند برخی از آنان بیش از حق خود می‌گیرند- سؤال کردم. امام علیه السلام فرمود: شتر و گوسفند مثل گندم و جو و دیگر چیزهاست؛ اشکال ندارد تا این‌که حرام را به طور مشخص بشناسی.

(1). 22/ 341.

(2). 22/ 507 باب 1 از باب‌های بیع، حدیث 6 (32657).

(3). چون این ماجرا در زمان انقراض بنی امیه اتفاق افتاده، او می‌توانست پول را به هبیره ندهد؛ ملاذ الاخیار، 10/ 289.