- سخن ناشر 1
- مقدمه 2
- اشاره 2
- علم دین و زندگی انسان 3
- مبنا و منبع فقه 4
- فقه و اجتهاد در عصر غیبت 5
- هدف 6
- منابع‌شناسی جامع احادیث شیعه 7
- راویان منابع جامع احادیث شیعه 8
- 2- محمد بن محمد بن اشعث (؟-؟) 9
- قرن سوم 9
- 4- حسن بن محبوب سراد (149- 224 ق) 10
- 5- محمد بن حسن بن فروخ صفار (؟- 290 ق) 10
- 6- برقی (؟- 274 یا 280 ق) 11
- 7- ابن قتیبه (213- 276 ق) 12
- 9- حسین بن سعید اهوازی (300 ق-؟) 13
- قرن چهارم 13
- 10- ابن اعثم کوفی (؟- 314 ق) 14
- 12- محمد بن مسعود عیاشی (؟- ح 320 ق) 15
- 11- عبداللّٰه بن جعفر حمیری (320-؟) 15
- 13- فرات بن ابراهیم کوفی (؟-؟) 16
- 14- جعفر بن احمد بن علی قمی (؟-؟) 16
- 15- شیخ کلینی (؟- 329 ق) 17
- 16- ابن شعبه (؟-؟) 18
- 17- محمد بن همام اسکافی (258- 336 ق) 19
- 19- علی بن احمد کوفی (؟- 352 ق) 20
- 18- کشیّ (- ح 340 ق) 20
- 20- نعمان بن محمد تمیمی (259- 363 ق) 21
- 21- شیخ صدوق (305- 381 ق) 22
- قرن پنجم 23
- 24- شیخ مفید (336- 413 ق) 24
- 23- خزّاز رازی (؟- ح 410 ق) 24
- 25- سید مرتضی (355- 436 ق) 25
- 26- احمد بن علی نجاشی (372- 450 ق) 26
- 27- شیخ طوسی (385- 460 ق) 27
- 28- ابوالفتح کراجکی (؟- 499 ق) 28
- قرن ششم 28
- 30- حسن بن فضل طبرسی (؟- 548 ق) 29
- 31- عمادالدین طبری- (؟- 553 ق) 29
- 32- ابو علی بن طاهر صوری (؟- 585 ق) 30
- 33- تاج الدین شعیری (؟-؟) 30
- 34- احمد بن علی طبرسی (؟-؟) 30
- 36- سید فضل الله راوندی (؟- 570 ق) 31
- 35- عبدالواحد بن محمد تمیمی آمُدی (510- 550 ق) 31
- 37- قطب الدین راوندی (؟- 573 ق) 32
- 39- ابن شهر آشوب (489- 588 ق) 33
- 38- ابن شاذان قمی (پس از 509- 584 ق) 33
- 40- محمد بن ادریس (543- 598 ق) 34
- قرن هفتم 35
- 42- ابن اثیر (555- 630 ق) 35
- 44- سید علی بن طاووس (589- 664 ق) 36
- 43- ابن حاجب (570- 646 ق) 36
- 45- محقق حلّی (602- 672 ق) 37
- 46- علی بن عیسی اربِلی (؟- 693 ق) 38
- قرن هشتم 39
- 48- شهید اول (734- 786 ق) 39
- قرن نهم 41
- 50- حسن بن سلیمان حلّی (802-؟) 42
- قرن دهم 43
- 51- حسن بن ابی الحسن دیلمی (- ح 841 ق) 43
- 53- ابن ابی جمهور احسائی (840- ب 912 ق) 44
- 54- محقق کرکی (؟- 937 تا 941 ق) 45
- 55- شهید ثانی (911- 966 ق) 46
- - قرن یازدهم 48
- قرن دوازدهم 49
- 58- حر عاملی (1033- 1104 ق) 49
- 59- مجلسی ثانی (1037- 1111 ق) 50
- قرن چهاردهم 51
- 61- حاج آقا حسین بروجردی (1292- 1380 ق) 52
- تشکر و اعتذار 55
- منابع و مآخذ تحقیق 56
- کتاب شغل‌ها، کسب‌ها، داد و ستدها، تجارت‌ها، صنعت‌ها، مناصب دولتی و آنچه مناسب با آن‌هاست 58
- اشاره 58
- فصل اول جستجوی روزی، اسباب و مناسبت‌های آن 59
- باب 1 آنچه دربارۀ جستجوی روزی و ترک آن و نکوهشِ سرزنشگر طالب معاش است 60
- باب 2 زحمتکش برای خانواده، همانند مجاهد در راه خداست و ضایع کنندۀ حق خانواده، گناهکار است 69
- باب 3 استحباب میانه‌روی در طلب روزی و وجوب بسنده نمودن بر حلال و دوری کردن از حرام و استحباب ترک زیاده‌روی و اطمینان به چیزی که نزد خداوند- تبارک و تعالی- است 71
- باب 4 استحباب میانه‌روی در طلب روزی و طلب اندک و کراهت کم شمردن و ترک آن 82
- باب 5 عدم جواز ترک دنیا که برای رسیدن آخرت است و عدم جواز ترک آخرت برای دنیا 89
- باب 6 دعا برای طلب روزی و امید به روزی بدون حساب و فهم آنچه روزی را می‌افزاید و آنچه فقر را ارث می‌گذارد 90
- باب 7 برکت، در طعامِ پیمانه شده است 98
- باب 8 بر هر کسی است که مکانی را برای طلب روزی اختصاص دهد و درش را بگشاید و مقابلش را آب و جارو نماید و بساط کسب را بگستراند 99
- باب 9 استحباب دوری از وطن و مسافرت در طلب روزی و در سایه راه رفتن 101
- باب 10 کراهت زیادی اهتمام در روزی؛ زیرا که آن در قدرت خداوند- تبارک و تعالی- است 103
- باب 11 نکوهش سستی و تنبلی در معاش و آرزوی خواب و بیکاری زیاد 106
- باب 12 کراهت خواب بین طلوع فجر و طلوع شمس و بین نماز شب و طلوع فجر 110
- باب 13 چگونگی خوابیدن و پاره‌ای از احکام خواب 114
- باب 14 استحباب خواب نیمروز 118
- باب 15 استحباب تسبیح حضرت زهرا علیها السلام و دعا و استغفار و ذکر و صلوات و تلاوت قرآن هنگام خواب 119
- باب 16 کارهای مستحب کسی که خواب‌های بد می‌بیند 128
- باب 17 جمع کردن مال حلال برای خانواده و طاعت خدا و صیانت آبرو و یاری رساندن به آخرت برای این‌که نان‌خور مردم نباشد 131
- باب 18 مال با پنج ویژگی جمع می‌شود. و حلال قوت را تأمین می‌کند 146
- باب 19 استحباب ترمیم معاش و اصلاح مال و حکم تباه کردن مال 147
- باب 20 استحباب میانه‌روی در هزینه و اندازۀ زندگی و عدم جواز اسراف و سخت‌گیری و بیان حدّ هر دو 149
- باب 21 در آنچه بدن را اصلاح می‌کند، اسراف نیست 160
- باب 22 ثواب کسی که میوه و مانند آن را ببیند و قادر بر خرید آن نباشد و صبر کند 161
- باب 23 استحباب انتخاب تجارت از اسباب رزق، با رعایت واجبات واین که نه دهم رزق در تجارت است. و ترک تجارت مکروه است. و خرید مستحب است اگر چه گران باشد. و این‌که تاجر ترسو، محروم و تاجر جسور، مرزوق است 162
- باب 24 استحباب سرمایه دادن به دیگران برای تجارت 169
- باب 25 استحباب انتخاب شغل و کار با دست و خوردن و انفاق از دسترنج 170
- باب 26 کراهت فروش زمین [عقار]، مگر این‌که از پول آن، مثل آن را بخرد و استحباب خرید زمین 176
- باب 27 استحباب انجام کارهای بزرگ بدون نیابت؛ مانند خریدن زمین، بردگان و شتر و نیابت گرفتن غیر آنها و اختیار گرفتن کارهای شریف و اجتناب از کارهای پست 178
- باب 28 استحباب کار در خانه برای مرد و زن 179
- باب 29 استحباب معامله با کسی که در خیر و نعمت بزرگ شده و این‌که هرکس در فقر به دنیا آید، توانگری او را سرکش می‌کند 180
- باب 30 استحباب رفع نیازها در روز و کراهت آن در شب 181
- باب 31 استحباب تغییر مسیر بازگشت از رفت 181
- باب 32 استحباب طلب روزی در مصر و کراهت ماندن در آن 182
- فصل دوم کسب‌های حلال و حرام 183
- باب 1 وجوب اجتناب از حرام و حرمت کسب با محرّمات و جواز کسب با مباحات و مباح بودن صنایع و حرفه‌ها و رعایت تقوا و امانت 184
- باب 2 حلال نبودن آنچه با کسب حرام خریده شده و عدم جواز صدقه و انفاق آن و حکم اختلاط آن با مال حلال 195
- باب 3 حرمت خرید و فروش و ثمن و کاشتن و آبگیری و حمل و نقل، به جهت خمر 197
- باب 4 حرمت خرید و فروش آبجو 200
- باب 5 جواز فروختن آب انگور و انگور و خرما به کسی که خمر می‌سازد و کراهت فروش آنها به طور نسیه و حرمت فروش آب انگور هنگامی که به جوش آید و دوسوم آن تبخیر نشود 201
- باب 6 دریافت طلب از ثمن خمر و خوک 203
- باب 7 چنانچه کافر خمر و خوک بفروشد و مسلمان شود، گرفتن ثمن آنها جایز است 204
- باب 8 حرمت فروش خوک و حکم کسب با موی خوک و حکم کسی که اسلام آورد و خوک و خمر دارد و حکم کسی که اسلام آورد و خوک و خمر دارد و سپس فوت می‌کند 205
- باب 9 حرمت اجرت‌های بدکاره‌ها 205
- باب 10 انواع مال نامشروع 206
- باب 11 جواز فروش روغن مایع و جامد نجس برای روشنایی با اعلام به مشتری و عدم فروش پیه و دنبه‌های جدا شده از گوسفند و امکان استفادۀ از روشنایی 210
- باب 12 حرمت فروش مردار و حکم فروش حیوان ذبح شدۀ مخلوط با مردار و حکم آرد خمیر شده با آب نجس 213
- باب 14 جواز فروش پوست حیوان حرام‌گوشت آن‌گاه که ذبح شود و جواز استفاده از پوست ماهی 214
- باب 13 فروش روغنی که موش در آن افتاده است 214
- باب 15 حرمت فروش سگ‌ها غیر از موارد استثنا و جواز فروش گربه و چهارپایان 215
- باب 16 جواز فروش پلنگ و پرندگان شکاری و استخوان‌های فیل و عدم جواز فروش میمون 217
- باب 17 حکم فروش مدفوع انسان و غیر انسان 218
- باب 18 حکم فروش چوب به کسی که صلیب و ساز بربط می‌سازد 219
- باب 19 حرمت غنا حتی در قرآن 220
- باب 20 حرمت کسب زن آوازه‌خوان و موارد استثنای آن، و حرمت آموزش و خرید و فروش آنها مگر برای کسی که آنها را به آوازخوانی امر نمی‌کند بلکه باز می‌دارد 229
- باب 21 حرمت به کار بردن انواع آلات لهو و خرید و فروش آنها 232
- باب 22 حرمت گوش دادن به غنا و لهوها 239
- باب 23 حرمت بازی با شطرنج و نرد و آلات قمار؛ مثل طاس، گردو، تخم‌مرغ و خرید و فروش و تصرف آنها و حرمت حضور بر بازی شطرنج و نرد و حکم اسلام بر بازیگر شطرنج و خرید و فروش آنها 242
- باب 24 حکم کسی که بربط و مثل آن را که کسب با آنها حلال نیست، بشکند 252
- باب 25 حرمت کشیدن عکس‌ها و مجسمه‌سازی جانداران، بازی با آنها و جواز فرش قرار دادن آنها و کشیدن عکس‌های درخت و ماه و خورشید 253
- باب 27 آموزش علم ستارگان و کار با آن و مطالعۀ در آن 256
- باب 26 نهی از فروش و بخشش ولاء [سرپرستی] 256
- باب 28 حرمت جادو، آموزش و اجرت آن و به‌کارگیری آن در عقد و بازکردن گره‌ها 267
- باب 29 حرمت فالگیری، غیب‌گویی، تصدیق فالگیر، غیب‌گو و ساحر و حکم قیافه‌شناسی 276
- باب 30 آنچه از علوم، سزاوار آموزش و فراگیری است 280
- باب 31 حکم رقا «1» و دمیدن در آن 284
- باب 32 حکم خرید و فروش تربت امام حسین علیه السلام 286
- باب 33 عدم جواز فروش قرآن و جواز فروش کاغذ و جلد آن، و جواز گرفتن اجرت برای نوشتن آن 287
- باب 34 کراهت اجرت گرفتن، برای آموزش قرآن با شرط اجرت، و حکم گرفتن اجرت برای قرائت قرآن 289
- باب 35 عدم جواز اجرت گرفتن برای انجام واجبات، مانند: اذان و اقامه گفتن، امامت نماز جماعت، قضاوت، غسل، کفن میت و ... 291
- باب 36 حکم خوردن و گرفتن آنچه در عروسی‌ها ریخته و نثار می‌شود 292
- باب 37 حکم فروش زین‌ها، سلاح‌ها و غیر آنها به دشمنان دین 293
- باب 38 حرمت اجارۀ مسکن‌ها و کشتی‌ها برای امور حرام 295
- باب 39 حرمت همنشینی با پادشاهان و کمک به ستمگران و ستودن آنان و میل به بقای آنها به طمع رسیدن آنچه در قدرت‌شان است 296
- باب 40 حرمت سرپرستی از طرف ستمگر و جواز آن به نفع مؤمنین و عمل بحق در حد امکان و ضرورت و جواز عمل بر پایۀ تقیه، مگر در مورد کشتن انسان محترم 307
- باب 41 عمل شایستۀ حاکم برای خودش، کارگزارانش و مردمش 327
- باب 42 جایزه‌ها و غذاهای کارگزاران سلطان، مادامی که حرمت آنها معلوم نباشد، حلال است. اما خودداری از آنها مستحب است 358
- باب 43 جواز خرید آنچه عامل حکومت از غلّات، اموال و خراج می‌گیرد 369
- باب 44 عدم جواز صلح با سلطان دربارۀ چیزهایی که بابت جزیه بیشتر از اهالی یک محل می‌گیرد. و حکم قبالۀ زمین برای صاحبانش 371
- باب 45 حرمت غشّ [اظهار به غیر واقع] 372
- باب 46 کراهت کسب حجامتگر با شرط اجرت و استحباب هزینه کردن آن در علوفۀ دام و اباحۀ اجرت رگزنی 375
- باب 47 حکم درآمد از جفت‌گیری حیوان نر 378
- باب 48 حکم کسب نوحه‌گر 379
- باب 49 جواز کسب آرایشگر و بیان آنچه برای او جایز است و جایز نیست 381
- باب 50 جواز ختنۀ دختران و آداب آن 383
- باب 51 استحباب نخ‌ریسی برای زنان 384
- باب 52 فضیلت خیاطی 386
- باب 53 کراهت بافندگی و استحباب صیقل‌کاری 386
- باب 54 کراهت صرافی، فروش کفن، غذا، برده، زرگری و ذبح حیوان 388
- باب 55 استخراج نقره از مس 391
- باب 56 حکم افسانه‌سرایان، مالیات‌گیران، دباغان، نقیبان، عریفان [مأموران امنیت] و نامه‌رسانان 392
- باب 59 جواز جفت‌گیری انواع حیوانات 394
- باب 58 حکم کسب کسانی که با شب‌بیداری کار می‌کنند 394
- باب 57 نهی از کسب کنیزان و غلامان 394
- باب 61 جواز فروش حریر و دیبا 396
- باب 62 جواز بر تجویز دارو و تخلیه و خرید مسکن 396
- باب 63 حرمت تصرف عدوانی مال یتیم و جواز تصرف مال یتیم با پرداخت عوض آن 397
- باب 64 جواز تصرف قیّم و وصی در مال یتیم به اندازۀ اجرت مثل 402
- باب 65 جواز همخرج شدن با یتیم به شرط عدم تصرف مال یتیم بدون عوض 405
- باب 66 مقدار هزینه بر یتیم از مالش 406
- باب 67 تجارت با مال یتیم 407
- باب 68 قرض گرفتن از مال یتیم 408
- باب 69 بازپرداخت مال یتیم 410
- باب 70 برداشت از مال فرزند و پدر 411
- باب 71 جواز نفقه دادن به شوهر از مال زوجه به شرط رضایت او 416
- باب 73 جواز صدقه دادن با مال شوهر، با رضایت او 417
- باب 74 تقاص از مال بدهکار 419
- باب 75 کراهت خوردن آنچه مورچه حمل می‌کند 423
- باب 76 جواز ورود بر اهل ذمّه 423
- باب 77 استحباب هدیه دادن و قبول هدیه ... 424
- باب 78 جواز قبول هدیۀ معاوضی 432
- باب 79 همنشینان، شریکان در هدیه 433
- فصل سوم قرارداد، عقد بیع، شرایط و اقسام و احکام آن 434
- باب 1 اشتراط ملکیت در بیع مگر در موارد استثنا 435
- باب 3 هر کسی ملک خود و ملک دیگری را بفروشد، بیع در ملک وی صحیح است 438
- باب 2 مسؤولیت خریدار مال سرقتی چنانچه شاهدی بر خریدش اقامه نکند 438
- باب 4 احکام خرید از غیر مالک در صورت عدم اجازۀ مالک 440
- باب 5 خرید و فروش اموال یتیم توسط ولیّ 441
- باب 6 خرید و فروش اموال یتیمان توسط مؤمنان عادل در صورت عدم وصی و ولّی بر یتیم 442
- باب 7 جواز حصار چراگاه‌ها و فروش آنها به غیر از زمین‌های بیت المال 443
- باب 8 جواز فروش آبی که ملک بایع است 445
- باب 9 حرمت تملک راه و خرید و فروش آن، مگر این‌که ملک اختصاصی بایع باشد 447
- باب 10 جواز خرید خاک طلای معدن 448
- باب 11 شرط بلوغ، عقل و رشد متعاقدین در عقد بیع 448
- باب 12 عدم جواز بیع مکیل، موزون و معدود بدون اندازه و شمارش 450
- باب 13 جواز خرید با پیمانۀ بایع آن‌گاه که مشتری آن را تأیید کند ... 451
- باب 14 حرمت کم‌فروشی با پیمانه و ترازو 453
- باب 15 پیمانه کردن گردو برای فروش 458
- باب 16 جواز فروش شیر در پستان با ضمیمۀ معلوم [بطلان بیع مجهول] 459
- باب 17 حکم قرارداد گاو و گوسفندداری 460
- باب 18 حکم فروش جنین و نطفۀ حیوانات 461
- باب 20 حکم بیع مجهولات و غیر مقدور و تسلیم 463
- باب 22 شرط طلق بودن مبیع 466
- باب 21 جواز خرید کاه 466
- باب 23 شروط معین بودن ثمن 467
- باب 25 ارزش‌گزاری بر ظرف‌های روغن با رضایت طرفین، هنگام فروش آن 468
- باب 24 کیفیت ایجاب و قبول بیع 468
- باب 26 جواز چشیدن مشتری کالای چشیدنی را 469
- باب 27 حکم فروش روغن گاومیش 470
- باب 29 جواز بیع نسیه 471
- باب 30 جواز خرید همان کالای فروخته شدۀ نقدی یا نسیه‌ای 472
- باب 31 حکم فروش نقدی کالا به یک مبلغ و فروش نسیۀ آن به مبلغ بیشتر 473
- باب 32 حکم کسی که به دیگری دستور می‌دهد تا جنسی را نقداً بخرد، و او از آن شخص بیشتر از آن مبلغ نسیه‌ای همان جنس را می‌گیرد 475
- باب 33 جواز کوتاه کردن مدت دیْن و کاستن آن، و عدم جواز طولانی کردن مدت دیْن با افزایش آن 475
- باب 34 جواز فروش کالایی که نزد بایع نیست 476
- باب 35 جواز بیع مساومه [چانه‌زنی برای بالا بردن قیمت] 477
- باب 36 جواز بیع مرابحه «3» 481
- باب 38 مدت زمان خرید مدت‌دار، برای مشتری در بیع مرابحه‌ای 483
- باب 39 استحباب بیع مساومه 484
- باب 40 جواز فروش مشتری مبیع را قبل از پرداخت ثمن آن 485
- باب 41 حکم بیع مبیع قبل از قبض آن 486
- باب 42 جواز تعیین دیْن بدهکار و پرداخت آن 491
- باب 43 جواز فروش کالا به چند برابر قیمت 493
- باب 44 حکم خرید طعامی که قبل از قبض، قیمت آن تغییر کرد 495
- باب 45 نمایندگی در فروش کالای مالک 497
- باب 46 امین بودن نماینده 498
- باب 47 جواز اجرت سمسار و دلّال 498
- باب 48 عدم فروش جواز کالاهای متعدد توسط دلّال در یک بیع 500
- باب 49 عدم جواز بیع مرابحه‌ای بخشی از کالای خریداری شده 501
- باب 50 فساد خرید کالا به دیناری که یک درهم از آن استثنا شود 502
- باب 51 لزوم بیان نوع درهم در بیع مرابحه 503
- باب 52 حکم زیاده بر پیمانه و وزن 504
- باب 53 حکم عَرَبون «2» [پیش‌پرداخت] در بیع 505
- باب 54 حکم بیع زمین و آنچه در آن است 506
- باب 55 حکم خرید سقف و کف منزل 506
- باب 56 مالکیت محصول خرما 507
- باب 57 حکم فروش باغ و استثناء چند درخت 507
- باب 58 حکم اختلاف بایع و مشتری در مقدار ثمن 508
- باب 59 حکم اختلاف بایع و مشتری در پرداخت ثمن 509
- باب 60 حکم اقاله با کم کردن ثمن 509
- باب 62 جواز خرید از مشتری برای کسی که از طرف مشتری پرداخت کرده است 510
- باب 61 عدم جواز خرید نمایندۀ خرید، برای خودش 510
- باب 63 حکم شرط کردن مشتری به این‌که زیان متوجه او نباشد 510
- باب 64 انصراف معامله به پول رایج مگر در صورت شرط 511
- باب 65 جواز پرداخت رشوه به وکیل مشتری برای جلوگیری از ظلم 511
- باب 68 حکم بیع مرابحه‌ای جنسی که به دینار خریداری شده و به درهم پرداخت شود و بالعکس 512
- باب 66 عدم جواز اشتباه در فروش 512
- باب 67 حکم خرید کالا توسط دو نفر و آوردن پول کالا توسط یکی از آن دو 512
- باب 69 حکم بیع مال به عوض هیچ 513
- باب 70 حکم بیع مرکبی که شرط وسایل و زین آن نشده باشد 514
- قرن چهارم 515
- قرن سوم 515
- قرن دوم 515
- مآخذ و منابع جامع احادیث شیعه 515
- قرن ششم 517
- قرن پنجم 517
- قرن هشتم 518
- قرن هفتم 518
- قرن یازدهم 519
- قرن چهاردهم 519
- قرن دهم 519
- قرن دوازدهم 519
- قرن نهم 519
- فهرست مطالب 520
باب 61 جواز فروش حریر و دیبا
در حدیث محمد بن مسلم و سماعه این سخن امام گذشت: « [پوشیدن] لباس حریر و دیبا [برای مردان] جایز نیست ولی فروختن آنها اشکال ندارد.» «1»
باب 62 جواز بر تجویز دارو و تخلیه و خرید مسکن
1276- 32489- (1) محمد بن مسلم از امام باقر علیه السلام دربارۀ مردی سؤال کرد که: «برای مردم دارو می‌سازد و در مقابل آن مزد می‌گیرد. امام علیه السلام فرمود: اشکال ندارد!»
______________________________
(1). باب 7 از ابواب لباس نمازگزار، حدیث 4 و 5.