- سخن ناشر 1
- مقدمه 2
- اشاره 2
- علم دین و زندگی انسان 3
- مبنا و منبع فقه 4
- فقه و اجتهاد در عصر غیبت 5
- هدف 6
- منابعشناسی جامع احادیث شیعه 7
- راویان منابع جامع احادیث شیعه 8
- 2- محمد بن محمد بن اشعث (؟-؟) 9
- قرن سوم 9
- 5- محمد بن حسن بن فروخ صفار (؟- 290 ق) 10
- 4- حسن بن محبوب سراد (149- 224 ق) 10
- 6- برقی (؟- 274 یا 280 ق) 11
- 7- ابن قتیبه (213- 276 ق) 12
- قرن چهارم 13
- 9- حسین بن سعید اهوازی (300 ق-؟) 13
- 10- ابن اعثم کوفی (؟- 314 ق) 14
- 11- عبداللّٰه بن جعفر حمیری (320-؟) 15
- 12- محمد بن مسعود عیاشی (؟- ح 320 ق) 15
- 13- فرات بن ابراهیم کوفی (؟-؟) 16
- 14- جعفر بن احمد بن علی قمی (؟-؟) 16
- 15- شیخ کلینی (؟- 329 ق) 17
- 16- ابن شعبه (؟-؟) 18
- 17- محمد بن همام اسکافی (258- 336 ق) 19
- 19- علی بن احمد کوفی (؟- 352 ق) 20
- 18- کشیّ (- ح 340 ق) 20
- 20- نعمان بن محمد تمیمی (259- 363 ق) 21
- 21- شیخ صدوق (305- 381 ق) 22
- قرن پنجم 23
- 24- شیخ مفید (336- 413 ق) 24
- 23- خزّاز رازی (؟- ح 410 ق) 24
- 25- سید مرتضی (355- 436 ق) 25
- 26- احمد بن علی نجاشی (372- 450 ق) 26
- 27- شیخ طوسی (385- 460 ق) 27
- قرن ششم 28
- 28- ابوالفتح کراجکی (؟- 499 ق) 28
- 31- عمادالدین طبری- (؟- 553 ق) 29
- 30- حسن بن فضل طبرسی (؟- 548 ق) 29
- 34- احمد بن علی طبرسی (؟-؟) 30
- 32- ابو علی بن طاهر صوری (؟- 585 ق) 30
- 33- تاج الدین شعیری (؟-؟) 30
- 36- سید فضل الله راوندی (؟- 570 ق) 31
- 35- عبدالواحد بن محمد تمیمی آمُدی (510- 550 ق) 31
- 37- قطب الدین راوندی (؟- 573 ق) 32
- 39- ابن شهر آشوب (489- 588 ق) 33
- 38- ابن شاذان قمی (پس از 509- 584 ق) 33
- 40- محمد بن ادریس (543- 598 ق) 34
- 42- ابن اثیر (555- 630 ق) 35
- قرن هفتم 35
- 43- ابن حاجب (570- 646 ق) 36
- 44- سید علی بن طاووس (589- 664 ق) 36
- 45- محقق حلّی (602- 672 ق) 37
- 46- علی بن عیسی اربِلی (؟- 693 ق) 38
- 48- شهید اول (734- 786 ق) 39
- قرن هشتم 39
- قرن نهم 41
- 50- حسن بن سلیمان حلّی (802-؟) 42
- قرن دهم 43
- 51- حسن بن ابی الحسن دیلمی (- ح 841 ق) 43
- 53- ابن ابی جمهور احسائی (840- ب 912 ق) 44
- 54- محقق کرکی (؟- 937 تا 941 ق) 45
- 55- شهید ثانی (911- 966 ق) 46
- - قرن یازدهم 48
- قرن دوازدهم 49
- 58- حر عاملی (1033- 1104 ق) 49
- 59- مجلسی ثانی (1037- 1111 ق) 50
- قرن چهاردهم 51
- 61- حاج آقا حسین بروجردی (1292- 1380 ق) 52
- تشکر و اعتذار 55
- منابع و مآخذ تحقیق 56
- اشاره 58
- کتاب شغلها، کسبها، داد و ستدها، تجارتها، صنعتها، مناصب دولتی و آنچه مناسب با آنهاست 58
- فصل اول جستجوی روزی، اسباب و مناسبتهای آن 59
- باب 1 آنچه دربارۀ جستجوی روزی و ترک آن و نکوهشِ سرزنشگر طالب معاش است 60
- باب 2 زحمتکش برای خانواده، همانند مجاهد در راه خداست و ضایع کنندۀ حق خانواده، گناهکار است 69
- باب 3 استحباب میانهروی در طلب روزی و وجوب بسنده نمودن بر حلال و دوری کردن از حرام و استحباب ترک زیادهروی و اطمینان به چیزی که نزد خداوند- تبارک و تعالی- است 71
- باب 4 استحباب میانهروی در طلب روزی و طلب اندک و کراهت کم شمردن و ترک آن 82
- باب 5 عدم جواز ترک دنیا که برای رسیدن آخرت است و عدم جواز ترک آخرت برای دنیا 89
- باب 6 دعا برای طلب روزی و امید به روزی بدون حساب و فهم آنچه روزی را میافزاید و آنچه فقر را ارث میگذارد 90
- باب 7 برکت، در طعامِ پیمانه شده است 98
- باب 8 بر هر کسی است که مکانی را برای طلب روزی اختصاص دهد و درش را بگشاید و مقابلش را آب و جارو نماید و بساط کسب را بگستراند 99
- باب 9 استحباب دوری از وطن و مسافرت در طلب روزی و در سایه راه رفتن 101
- باب 10 کراهت زیادی اهتمام در روزی؛ زیرا که آن در قدرت خداوند- تبارک و تعالی- است 103
- باب 11 نکوهش سستی و تنبلی در معاش و آرزوی خواب و بیکاری زیاد 106
- باب 12 کراهت خواب بین طلوع فجر و طلوع شمس و بین نماز شب و طلوع فجر 110
- باب 13 چگونگی خوابیدن و پارهای از احکام خواب 114
- باب 14 استحباب خواب نیمروز 118
- باب 15 استحباب تسبیح حضرت زهرا علیها السلام و دعا و استغفار و ذکر و صلوات و تلاوت قرآن هنگام خواب 119
- باب 16 کارهای مستحب کسی که خوابهای بد میبیند 128
- باب 17 جمع کردن مال حلال برای خانواده و طاعت خدا و صیانت آبرو و یاری رساندن به آخرت برای اینکه نانخور مردم نباشد 131
- باب 18 مال با پنج ویژگی جمع میشود. و حلال قوت را تأمین میکند 146
- باب 19 استحباب ترمیم معاش و اصلاح مال و حکم تباه کردن مال 147
- باب 20 استحباب میانهروی در هزینه و اندازۀ زندگی و عدم جواز اسراف و سختگیری و بیان حدّ هر دو 149
- باب 21 در آنچه بدن را اصلاح میکند، اسراف نیست 160
- باب 22 ثواب کسی که میوه و مانند آن را ببیند و قادر بر خرید آن نباشد و صبر کند 161
- باب 23 استحباب انتخاب تجارت از اسباب رزق، با رعایت واجبات واین که نه دهم رزق در تجارت است. و ترک تجارت مکروه است. و خرید مستحب است اگر چه گران باشد. و اینکه تاجر ترسو، محروم و تاجر جسور، مرزوق است 162
- باب 24 استحباب سرمایه دادن به دیگران برای تجارت 169
- باب 25 استحباب انتخاب شغل و کار با دست و خوردن و انفاق از دسترنج 170
- باب 26 کراهت فروش زمین [عقار]، مگر اینکه از پول آن، مثل آن را بخرد و استحباب خرید زمین 176
- باب 27 استحباب انجام کارهای بزرگ بدون نیابت؛ مانند خریدن زمین، بردگان و شتر و نیابت گرفتن غیر آنها و اختیار گرفتن کارهای شریف و اجتناب از کارهای پست 178
- باب 28 استحباب کار در خانه برای مرد و زن 179
- باب 29 استحباب معامله با کسی که در خیر و نعمت بزرگ شده و اینکه هرکس در فقر به دنیا آید، توانگری او را سرکش میکند 180
- باب 30 استحباب رفع نیازها در روز و کراهت آن در شب 181
- باب 31 استحباب تغییر مسیر بازگشت از رفت 181
- باب 32 استحباب طلب روزی در مصر و کراهت ماندن در آن 182
- فصل دوم کسبهای حلال و حرام 183
- باب 1 وجوب اجتناب از حرام و حرمت کسب با محرّمات و جواز کسب با مباحات و مباح بودن صنایع و حرفهها و رعایت تقوا و امانت 184
- باب 2 حلال نبودن آنچه با کسب حرام خریده شده و عدم جواز صدقه و انفاق آن و حکم اختلاط آن با مال حلال 195
- باب 3 حرمت خرید و فروش و ثمن و کاشتن و آبگیری و حمل و نقل، به جهت خمر 197
- باب 4 حرمت خرید و فروش آبجو 200
- باب 5 جواز فروختن آب انگور و انگور و خرما به کسی که خمر میسازد و کراهت فروش آنها به طور نسیه و حرمت فروش آب انگور هنگامی که به جوش آید و دوسوم آن تبخیر نشود 201
- باب 6 دریافت طلب از ثمن خمر و خوک 203
- باب 7 چنانچه کافر خمر و خوک بفروشد و مسلمان شود، گرفتن ثمن آنها جایز است 204
- باب 8 حرمت فروش خوک و حکم کسب با موی خوک و حکم کسی که اسلام آورد و خوک و خمر دارد و حکم کسی که اسلام آورد و خوک و خمر دارد و سپس فوت میکند 205
- باب 9 حرمت اجرتهای بدکارهها 205
- باب 10 انواع مال نامشروع 206
- باب 11 جواز فروش روغن مایع و جامد نجس برای روشنایی با اعلام به مشتری و عدم فروش پیه و دنبههای جدا شده از گوسفند و امکان استفادۀ از روشنایی 210
- باب 12 حرمت فروش مردار و حکم فروش حیوان ذبح شدۀ مخلوط با مردار و حکم آرد خمیر شده با آب نجس 213
- باب 14 جواز فروش پوست حیوان حرامگوشت آنگاه که ذبح شود و جواز استفاده از پوست ماهی 214
- باب 13 فروش روغنی که موش در آن افتاده است 214
- باب 15 حرمت فروش سگها غیر از موارد استثنا و جواز فروش گربه و چهارپایان 215
- باب 16 جواز فروش پلنگ و پرندگان شکاری و استخوانهای فیل و عدم جواز فروش میمون 217
- باب 17 حکم فروش مدفوع انسان و غیر انسان 218
- باب 18 حکم فروش چوب به کسی که صلیب و ساز بربط میسازد 219
- باب 19 حرمت غنا حتی در قرآن 220
- باب 20 حرمت کسب زن آوازهخوان و موارد استثنای آن، و حرمت آموزش و خرید و فروش آنها مگر برای کسی که آنها را به آوازخوانی امر نمیکند بلکه باز میدارد 229
- باب 21 حرمت به کار بردن انواع آلات لهو و خرید و فروش آنها 232
- باب 22 حرمت گوش دادن به غنا و لهوها 239
- باب 23 حرمت بازی با شطرنج و نرد و آلات قمار؛ مثل طاس، گردو، تخممرغ و خرید و فروش و تصرف آنها و حرمت حضور بر بازی شطرنج و نرد و حکم اسلام بر بازیگر شطرنج و خرید و فروش آنها 242
- باب 24 حکم کسی که بربط و مثل آن را که کسب با آنها حلال نیست، بشکند 252
- باب 25 حرمت کشیدن عکسها و مجسمهسازی جانداران، بازی با آنها و جواز فرش قرار دادن آنها و کشیدن عکسهای درخت و ماه و خورشید 253
- باب 26 نهی از فروش و بخشش ولاء [سرپرستی] 256
- باب 27 آموزش علم ستارگان و کار با آن و مطالعۀ در آن 256
- باب 28 حرمت جادو، آموزش و اجرت آن و بهکارگیری آن در عقد و بازکردن گرهها 267
- باب 29 حرمت فالگیری، غیبگویی، تصدیق فالگیر، غیبگو و ساحر و حکم قیافهشناسی 276
- باب 30 آنچه از علوم، سزاوار آموزش و فراگیری است 280
- باب 31 حکم رقا «1» و دمیدن در آن 284
- باب 32 حکم خرید و فروش تربت امام حسین علیه السلام 286
- باب 33 عدم جواز فروش قرآن و جواز فروش کاغذ و جلد آن، و جواز گرفتن اجرت برای نوشتن آن 287
- باب 34 کراهت اجرت گرفتن، برای آموزش قرآن با شرط اجرت، و حکم گرفتن اجرت برای قرائت قرآن 289
- باب 35 عدم جواز اجرت گرفتن برای انجام واجبات، مانند: اذان و اقامه گفتن، امامت نماز جماعت، قضاوت، غسل، کفن میت و ... 291
- باب 36 حکم خوردن و گرفتن آنچه در عروسیها ریخته و نثار میشود 292
- باب 37 حکم فروش زینها، سلاحها و غیر آنها به دشمنان دین 293
- باب 38 حرمت اجارۀ مسکنها و کشتیها برای امور حرام 295
- باب 39 حرمت همنشینی با پادشاهان و کمک به ستمگران و ستودن آنان و میل به بقای آنها به طمع رسیدن آنچه در قدرتشان است 296
- باب 40 حرمت سرپرستی از طرف ستمگر و جواز آن به نفع مؤمنین و عمل بحق در حد امکان و ضرورت و جواز عمل بر پایۀ تقیه، مگر در مورد کشتن انسان محترم 307
- باب 41 عمل شایستۀ حاکم برای خودش، کارگزارانش و مردمش 327
- باب 42 جایزهها و غذاهای کارگزاران سلطان، مادامی که حرمت آنها معلوم نباشد، حلال است. اما خودداری از آنها مستحب است 358
- باب 43 جواز خرید آنچه عامل حکومت از غلّات، اموال و خراج میگیرد 369
- باب 44 عدم جواز صلح با سلطان دربارۀ چیزهایی که بابت جزیه بیشتر از اهالی یک محل میگیرد. و حکم قبالۀ زمین برای صاحبانش 371
- باب 45 حرمت غشّ [اظهار به غیر واقع] 372
- باب 46 کراهت کسب حجامتگر با شرط اجرت و استحباب هزینه کردن آن در علوفۀ دام و اباحۀ اجرت رگزنی 375
- باب 47 حکم درآمد از جفتگیری حیوان نر 378
- باب 48 حکم کسب نوحهگر 379
- باب 49 جواز کسب آرایشگر و بیان آنچه برای او جایز است و جایز نیست 381
- باب 50 جواز ختنۀ دختران و آداب آن 383
- باب 51 استحباب نخریسی برای زنان 384
- باب 52 فضیلت خیاطی 386
- باب 53 کراهت بافندگی و استحباب صیقلکاری 386
- باب 54 کراهت صرافی، فروش کفن، غذا، برده، زرگری و ذبح حیوان 388
- باب 55 استخراج نقره از مس 391
- باب 56 حکم افسانهسرایان، مالیاتگیران، دباغان، نقیبان، عریفان [مأموران امنیت] و نامهرسانان 392
- باب 58 حکم کسب کسانی که با شببیداری کار میکنند 394
- باب 57 نهی از کسب کنیزان و غلامان 394
- باب 59 جواز جفتگیری انواع حیوانات 394
- باب 62 جواز بر تجویز دارو و تخلیه و خرید مسکن 396
- باب 61 جواز فروش حریر و دیبا 396
- باب 63 حرمت تصرف عدوانی مال یتیم و جواز تصرف مال یتیم با پرداخت عوض آن 397
- باب 64 جواز تصرف قیّم و وصی در مال یتیم به اندازۀ اجرت مثل 402
- باب 65 جواز همخرج شدن با یتیم به شرط عدم تصرف مال یتیم بدون عوض 405
- باب 66 مقدار هزینه بر یتیم از مالش 406
- باب 67 تجارت با مال یتیم 407
- باب 68 قرض گرفتن از مال یتیم 408
- باب 69 بازپرداخت مال یتیم 410
- باب 70 برداشت از مال فرزند و پدر 411
- باب 71 جواز نفقه دادن به شوهر از مال زوجه به شرط رضایت او 416
- باب 73 جواز صدقه دادن با مال شوهر، با رضایت او 417
- باب 74 تقاص از مال بدهکار 419
- باب 76 جواز ورود بر اهل ذمّه 423
- باب 75 کراهت خوردن آنچه مورچه حمل میکند 423
- باب 77 استحباب هدیه دادن و قبول هدیه ... 424
- باب 78 جواز قبول هدیۀ معاوضی 432
- باب 79 همنشینان، شریکان در هدیه 433
- فصل سوم قرارداد، عقد بیع، شرایط و اقسام و احکام آن 434
- باب 1 اشتراط ملکیت در بیع مگر در موارد استثنا 435
- باب 3 هر کسی ملک خود و ملک دیگری را بفروشد، بیع در ملک وی صحیح است 438
- باب 2 مسؤولیت خریدار مال سرقتی چنانچه شاهدی بر خریدش اقامه نکند 438
- باب 4 احکام خرید از غیر مالک در صورت عدم اجازۀ مالک 440
- باب 5 خرید و فروش اموال یتیم توسط ولیّ 441
- باب 6 خرید و فروش اموال یتیمان توسط مؤمنان عادل در صورت عدم وصی و ولّی بر یتیم 442
- باب 7 جواز حصار چراگاهها و فروش آنها به غیر از زمینهای بیت المال 443
- باب 8 جواز فروش آبی که ملک بایع است 445
- باب 9 حرمت تملک راه و خرید و فروش آن، مگر اینکه ملک اختصاصی بایع باشد 447
- باب 10 جواز خرید خاک طلای معدن 448
- باب 11 شرط بلوغ، عقل و رشد متعاقدین در عقد بیع 448
- باب 12 عدم جواز بیع مکیل، موزون و معدود بدون اندازه و شمارش 450
- باب 13 جواز خرید با پیمانۀ بایع آنگاه که مشتری آن را تأیید کند ... 451
- باب 14 حرمت کمفروشی با پیمانه و ترازو 453
- باب 15 پیمانه کردن گردو برای فروش 458
- باب 16 جواز فروش شیر در پستان با ضمیمۀ معلوم [بطلان بیع مجهول] 459
- باب 17 حکم قرارداد گاو و گوسفندداری 460
- باب 18 حکم فروش جنین و نطفۀ حیوانات 461
- باب 20 حکم بیع مجهولات و غیر مقدور و تسلیم 463
- باب 22 شرط طلق بودن مبیع 466
- باب 21 جواز خرید کاه 466
- باب 23 شروط معین بودن ثمن 467
- باب 24 کیفیت ایجاب و قبول بیع 468
- باب 25 ارزشگزاری بر ظرفهای روغن با رضایت طرفین، هنگام فروش آن 468
- باب 26 جواز چشیدن مشتری کالای چشیدنی را 469
- باب 27 حکم فروش روغن گاومیش 470
- باب 29 جواز بیع نسیه 471
- باب 30 جواز خرید همان کالای فروخته شدۀ نقدی یا نسیهای 472
- باب 31 حکم فروش نقدی کالا به یک مبلغ و فروش نسیۀ آن به مبلغ بیشتر 473
- باب 33 جواز کوتاه کردن مدت دیْن و کاستن آن، و عدم جواز طولانی کردن مدت دیْن با افزایش آن 475
- باب 32 حکم کسی که به دیگری دستور میدهد تا جنسی را نقداً بخرد، و او از آن شخص بیشتر از آن مبلغ نسیهای همان جنس را میگیرد 475
- باب 34 جواز فروش کالایی که نزد بایع نیست 476
- باب 35 جواز بیع مساومه [چانهزنی برای بالا بردن قیمت] 477
- باب 36 جواز بیع مرابحه «3» 481
- باب 38 مدت زمان خرید مدتدار، برای مشتری در بیع مرابحهای 483
- باب 39 استحباب بیع مساومه 484
- باب 40 جواز فروش مشتری مبیع را قبل از پرداخت ثمن آن 485
- باب 41 حکم بیع مبیع قبل از قبض آن 486
- باب 42 جواز تعیین دیْن بدهکار و پرداخت آن 491
- باب 43 جواز فروش کالا به چند برابر قیمت 493
- باب 44 حکم خرید طعامی که قبل از قبض، قیمت آن تغییر کرد 495
- باب 45 نمایندگی در فروش کالای مالک 497
- باب 47 جواز اجرت سمسار و دلّال 498
- باب 46 امین بودن نماینده 498
- باب 48 عدم فروش جواز کالاهای متعدد توسط دلّال در یک بیع 500
- باب 49 عدم جواز بیع مرابحهای بخشی از کالای خریداری شده 501
- باب 50 فساد خرید کالا به دیناری که یک درهم از آن استثنا شود 502
- باب 51 لزوم بیان نوع درهم در بیع مرابحه 503
- باب 52 حکم زیاده بر پیمانه و وزن 504
- باب 53 حکم عَرَبون «2» [پیشپرداخت] در بیع 505
- باب 54 حکم بیع زمین و آنچه در آن است 506
- باب 55 حکم خرید سقف و کف منزل 506
- باب 56 مالکیت محصول خرما 507
- باب 57 حکم فروش باغ و استثناء چند درخت 507
- باب 58 حکم اختلاف بایع و مشتری در مقدار ثمن 508
- باب 59 حکم اختلاف بایع و مشتری در پرداخت ثمن 509
- باب 60 حکم اقاله با کم کردن ثمن 509
- باب 61 عدم جواز خرید نمایندۀ خرید، برای خودش 510
- باب 62 جواز خرید از مشتری برای کسی که از طرف مشتری پرداخت کرده است 510
- باب 63 حکم شرط کردن مشتری به اینکه زیان متوجه او نباشد 510
- باب 64 انصراف معامله به پول رایج مگر در صورت شرط 511
- باب 65 جواز پرداخت رشوه به وکیل مشتری برای جلوگیری از ظلم 511
- باب 68 حکم بیع مرابحهای جنسی که به دینار خریداری شده و به درهم پرداخت شود و بالعکس 512
- باب 66 عدم جواز اشتباه در فروش 512
- باب 67 حکم خرید کالا توسط دو نفر و آوردن پول کالا توسط یکی از آن دو 512
- باب 69 حکم بیع مال به عوض هیچ 513
- باب 70 حکم بیع مرکبی که شرط وسایل و زین آن نشده باشد 514
- قرن چهارم 515
- قرن سوم 515
- قرن دوم 515
- مآخذ و منابع جامع احادیث شیعه 515
- قرن ششم 517
- قرن پنجم 517
- قرن هشتم 518
- قرن هفتم 518
- قرن یازدهم 519
- قرن دوازدهم 519
- قرن دهم 519
- قرن نهم 519
- قرن چهاردهم 519
- فهرست مطالب 520
وی در ستایش آن بزرگواران بسیار است و بیست هزار بیت را شامل میشود.
استادانی را که وی در نزدشان شاگردی کرد، عبارتند از: پدر بزرگوارش حسن بن علی، عمویش شیخ محمد بن علی، نیای مادریاش شیخ عبدالسلام بن محمد حر، دایی پدرش شیخ علی بن محمود عاملی که همه از روستای مشغر بودند؛ شیخ زینالدین صاحب معالم فرزند شهید ثانی، شیخ حسین ظهیری در روستای جبع؛ و در دیگر نقاط، مثل: سید میرزا جزایری نجفی، آقا حسین خوانساری، سید هاشم توبلی بحرانی و ...
وی شاگردان بسیاری را نیز پرورش داد که برخی از آنها عبارتند از: شیخ مصطفی بن عبدالواحد بن سیار حوبز، شیخ محمد رضا و حسن فرزندان شیخ مصطفی، مولی محمدتقی دهخوارقانی قزوینی و ...
شیخ حر عاملی در 72 سالگی و در جوار حضرت امام رضا علیه السلام، در کنار مدرسۀ میرزا جعفر به خاک سپرده شد.
59- مجلسی ثانی (1037- 1111 ق)
محمد باقر بن محمد تقی بن مقصود معروف به مجلسی ثانی. فقیه، محدث، رجالی و عالم عقلی بزرگ شیعه.
خاندان وی همگی از بزرگان علم و فضل بودند. پدر بزرگ وی، عالم نامدار ابونعیم اصفهانی صاحب حلیة الاولیاء و پدر وی، محمد تقی مجلسی معروف به مجلسی اول، صاحب اجتهاد و کرامات بودند و محمدباقر مجلسی، در چنین فضایی پرورش یافت و آموزش دید.
علامه مجلسی، در علوم مختلف اسلامی همچون تفسیر، اصول و درایت و علوم عقلی مانند فلسفه، منطق، ریاضیات، طب، نجوم، ادبیات و ... سرآمد و چیرهدست بود.
وی همپای مدارج علمی، به مدارج معنوی و کمالات روحی نیز پرداخت و آن را ملاک معرفت دانست. اساتید وی پدرش مجلسی اول و آقا حسین خوانساری بودند و مشایخ نقل وی: مولانا محمد صالح مازندرانی، فیض کاشانی، سید علیخان مدنی و شیخ حر عاملی.
شاگردانی هم که در نزد وی درس گرفتند و آموختند، از جمله: سید نعمت الله جزائری، کمرهای اصفهانی، ماخوری بحرانی، محمد باقر بیابانکی و ... بودند.
مجلسی لقب «علامه» را از بزرگانی چون وحید بهبهانی، علامه بحرالعلوم و شیخ