- جلد بیست و سوم 1
- سخن ناشر 2
- [مقدمات پژوهش] 2
- اعداد و نشانههای اختصاری 3
- مقدمه [ی مترجم احمد اسماعیلتبار] 4
- فقه و روابط مالی 4
- حقایق شرعی و غیر شرعی در معاملات 5
- مباحث عقد 6
- ماهیتشناسی عمل فقهی 6
- فقه معاملات و اقتصاد جامعه 7
- استناد به کتاب و سنت در معاملات 8
- منابع و مآخذ جامع احادیث الشیعه جلد 23 9
- تدوین کنندگان جامع احادیث الشیعه جلد 23 12
- 1- برقی (؟- 274 یا 280 ق) 12
- 2- عبدالله اشعری قمی (؟- متوفی در عصر غیبت صغری) 13
- 3- محمد بن مسعود عیاشی (؟- حدود 320 ق) 14
- 4- علی بن ابراهیم قمی (؟- 329 ق) 15
- 5- شیخ کلینی (؟- 329 ق) 16
- 6- کشیّ (؟- حدود 340 ق) 17
- 7- نعمان بن محمد تمیمی (259- 363 ق) 18
- 8- شیخ صدوق (306 یا 307- 381 ق) 19
- 10- عبداللّٰه بن جعفر حمیری (؟-؟) 20
- 9- محمد بن محمد اشعث (؟-؟) 20
- 11- ابن شعبه (؟-؟) 21
- 13- ابو عبدالله کاتب نعمانی (؟-؟) 22
- 12- فرات بن ابراهیم کوفی (؟-؟) 22
- 14- جعفر بن احمد بن علی قمی (؟-؟) 23
- 15- سید رضی (359- 406 ق) 24
- 16- شیخ مفید (336- 413 ق) 26
- 17- شیخ طوسی (385- 460 ق) 27
- 18- فضل بن حسن طبرسی (حدود 469- 548 ق) 28
- 19- حسن بن فضل طبرسی (؟- 548 ق) 29
- 20- عبدالواحد بن محمد تمیمی آمُدی (510- 550 ق) 29
- 21- ابن شهر آشوب (489- 588 ق) 29
- 22- محمد بن ادریس (543- 598 ق) 30
- 24- ابوالفضل علی طبرسی (؟- اوایل قرن هفتم) 31
- 23- احمد بن علی طبرسی (؟-؟) 31
- 25- ورام بن ابی فراس (؟- 605 ق) 32
- 27- علامه حلّی (648- 726 ق) 33
- 26- عمادالدین طبری (؟- زنده در 698 ق) 33
- 28- ابن فهد حلّی (757- 841 ق) 34
- 29- حسن بن ابی الحسن دیلمی (؟- 841 ق) 35
- 30- ابن ابی جمهور احسائی (حدود 840- زنده در 902 ق) 36
- 31- محمد محسن فیض کاشانی (1007- 1091 ق) 37
- 32- حرّ عاملی (1033- 1104 ق) 38
- 33- مجلسی ثانی (1037- 1111 ق) 40
- 34- محدث نوری (1254- 1320 ق) 41
- 35- حاج سید حسین بروجردی (1292- 1380 ق) 42
- تشکر و اعتذار 45
- منابع و مآخذ تحقیق 47
- کتاب شغلها، کسبها، داد و ستدها، تجارتها، صنعتها، مناصب دولتی و آنچه مناسب با آنهاست 49
- اشاره 49
- فصل سوم: قرارداد و عقد بیع 50
- باب 2 مسؤولیت خریدار مال سرقتی 53
- باب 3 هر کسی ملک خود و ملک دیگری را بفروشد، 53
- باب 4 احکام خرید از غیر مالک در صورت عدم اجازۀ مالک 55
- باب 5 خرید و فروش اموال یتیم توسط ولیّ 56
- باب 6 خرید و فروش اموال یتیمان توسط مؤمنان عادل 57
- باب 7 جواز حصار چراگاهها 58
- باب 8 جواز فروش آبی که ملک بایع است 60
- باب 9 حرمت تملک راه و خرید و فروش آن، 62
- باب 10 جواز خرید خاک طلای معدن 63
- باب 11 شرط بلوغ، عقل و رشد متعاقدین در عقد بیع 63
- باب 12 عدم جواز بیع مکیل، موزون و معدود بدون اندازه و شمارش 65
- باب 13 جواز خرید با پیمانۀ بایع آنگاه که مشتری آن را تأیید کند ... 66
- باب 14 حرمت کمفروشی با پیمانه و ترازو 68
- باب 15 پیمانه کردن گردو برای فروش 73
- باب 16 جواز فروش شیر در پستان با ضمیمۀ معلوم [بطلان بیع مجهول] 74
- باب 17 حکم قرارداد گاو و گوسفندداری 75
- باب 18 حکم فروش جنین و نطفۀ حیوانات 76
- باب 20 حکم بیع مجهولات و غیر مقدور و تسلیم 78
- باب 22 شرط طلق بودن مبیع 81
- باب 21 جواز خرید کاه 81
- باب 23 شروط معین بودن ثمن 82
- باب 25 ارزشگذاری بر ظرفهای روغن 83
- باب 24 کیفیت ایجاب و قبول بیع 83
- باب 26 جواز چشیدن مشتری کالای چشیدنی را 84
- باب 27 حکم فروش روغن گاومیش 85
- باب 29 جواز بیع نسیه 86
- باب 30 جواز خرید همان کالای فروخته شدۀ نقدی یا نسیهای 87
- باب 31 حکم فروش نقدی کالا به یک مبلغ و فروش نسیۀ آن به مبلغ بیشتر 88
- باب 33 جواز کوتاه کردن مدت دیْن و کاستن آن 90
- باب 32 حکم کسی که به دیگری دستور میدهد تا جنسی را نقداً بخرد و او از آن شخص بیشتر از آن مبلغ نسیهای همان جنس را میگیرد 90
- باب 34 جواز فروش کالایی که نزد بایع نیست 91
- باب 35 جواز بیع مساومه [/ چانهزنی برای بالا بردن قیمت] 92
- باب 36 جواز بیع مرابحه «2» 96
- باب 38 مدت زمان خرید مدتدار، برای مشتری در بیع مرابحهای 98
- باب 39 استحباب بیع مساومه 99
- باب 40 جواز فروش مشتری مبیع را قبل از پرداخت ثمن آن 100
- باب 41 حکم بیع مبیع قبل از قبض آن 101
- باب 42 جواز تعیین دیْن بدهکار و پرداخت آن 106
- باب 43 جواز فروش کالا به چند برابر قیمت 108
- باب 44 حکم خرید طعامی که قبل از قبض، قیمت آن تغییر کرد 110
- باب 45 نمایندگی در فروش کالای مالک 112
- باب 46 امین بودن نماینده 113
- باب 47 جواز اجرت سمسار و دلّال 113
- باب 48 عدم جواز فروش کالاهای متعدد توسط دلّال در یک بیع 115
- باب 49 عدم جواز بیع مرابحهای بخشی از کالای خریداری شده 116
- باب 50 فساد خرید کالا به دیناری که یک درهم از آن استثنا شود 117
- باب 51 لزوم بیان نوع درهم در بیع مرابحه 118
- باب 52 حکم زیاده بر پیمانه و وزن 119
- باب 53 حکم عَرَبون «1» [/ پیشپرداخت] در بیع 120
- باب 54 حکم بیع زمین و آنچه در آن است 121
- باب 55 حکم خرید سقف و کف منزل 121
- باب 56 مالکیت محصول خرما 122
- باب 57 حکم فروش باغ و استثناء چند درخت 122
- باب 58 حکم اختلاف بایع و مشتری در مقدار ثمن 123
- باب 60 حکم اقاله با کم کردن ثمن 124
- باب 59 حکم اختلاف بایع و مشتری در پرداخت ثمن 124
- باب 61 عدم جواز خرید نمایندۀ خرید، برای خودش 125
- باب 62 جواز خرید از مشتری برای کسی که از طرف مشتری پرداخت کردهاست 125
- باب 63 حکم شرط کردن مشتری به اینکه زیان متوجه او نباشد 125
- باب 65 جواز پرداخت رشوه به وکیل مشتری برای جلوگیری از ظلم 126
- باب 64 انصراف معامله به پول رایج مگر در صورت شرط 126
- باب 67 حکم خرید کالا توسط دو نفر 127
- باب 68 حکم بیع مرابحهای جنسی که به دینار خریداری شده و به درهم پرداخت شود و بالعکس 127
- باب 66 عدم جواز اشتباه در فروش 127
- باب 69 حکم بیع مال به عوض هیچ 128
- باب 70 حکم بیع مرکبی که شرط وسایل و زین آن نشده باشد 129
- بخش دوم: بابهای واجبات، مستحبات، محرمات و مکروهات تاجر در تجارت 130
- باب 2 امتنان الهی به نعمت نوشتن و قلم و حساب 135
- باب 3 استحباب نوشتن قرارداد وام 137
- باب 4 حق اولویت نسبت به محل کسب در بازار و ... 140
- باب 5 استحباب دعا هنگام ورود به بازار 141
- باب 6 استحباب تسبیح خدا و شهادتین در بازار 145
- باب 7 استحباب دعا هنگام خرید 146
- باب 8 استحباب دعا برای حفاظت از کالا 148
- باب 9 استحباب نیکی در معامله و گذشت از سود 149
- باب 10 استحباب آسانگیری در خرید و فروش و پرداخت و دریافت 149
- باب 11 استحباب افزون دادن و کم گرفتن 150
- باب 12 جواز درخواست افزوده از سوی مشتری 151
- باب 14 کراهت سود بردن از مؤمن مگر اینکه برای تجارت بخرد و ... 152
- باب 13 عدم جواز فریب دادن مؤمن در معامله 152
- باب 15 استحباب برخورد یکسان با همۀ مشتریان 153
- باب 16 تقدم صاحب کالا در نرخ گذاری و ... 154
- باب 17 استحباب فروش در ابتدای بازار و ... 154
- باب 18 استحباب نماز اول وقت برای تاجر و ... 155
- باب 20 راه گریز از تنگدستی 159
- باب 19 استحباب خرید و فروش جنس مرغوب 159
- باب 21 حکم خرید و فروش گندم، آرد و نان 160
- باب 22 استحباب تجارت پارچه و کراهت تجارت گندم 161
- باب 23 استحباب چانه زدن و فریب نخوردن 161
- باب 24 کراهت چانه زدن پس از معامله و پذیرفتن تخفیف 162
- باب 25 کراهت سوگند راست در خرید و فروش و حرمت سوگند دروغ 164
- باب 26 کراهت همپیمان شدن تاجران برای کاهش ندادن قیمتها 168
- باب 27 استحباب پذیرش اقالۀ فرد پشیمان 170
- باب 28 برتری تجارت در شهر محل سکونت 171
- باب 29 کراهت تجارت دریایی 172
- باب 30 کراهت تجارت در سرزمینی که در آن روی برف نماز بهجا آورده میشود 174
- باب 31 حکم مالی که در راه حلال و حرام هزینه میشود 175
- باب 32 کراهت معامله با انسان محروم و کمشانس 175
- باب 33 کراهت معامله با معلولان و دردمندان 177
- باب 34 کراهت معامله با کردها و آمیختن با آنان 177
- باب 35 حکم افزودن به قیمت در وقت ندا و وارد شدن در معامله برادر مسلمان 178
- باب 36 کراهت زودتر از دیگران به بازار رفتن و دیرتر بازگشتن 179
- باب 37 کراهت استقبال از کاروان تجارتی 180
- باب 38 حکم معامله با مضطر و سود گرفتن از او 182
- باب 39- کراهت شکایت از سود نبردن و از سرمایه خوردن 183
- باب 41 حکم خرید و فروش وکیل از مال خود برای موکّل 184
- باب 40 کراهت فروختن در سایه 184
- باب 43 حکم فروختن جنس توسط اهل شهر برای غریبهها 185
- باب 42 حکم فروختن جنس دیگران بیشتر از قیمت معین شده از سوی آنان 185
- باب 44 عدم جواز برای پیمانه کردن کسی که به خوبی پیمانه نمیکند 186
- باب 45 تحریم احتکار 187
- باب 46 حکم احتکار در صورت نبود فروشنده دیگر 191
- باب 47 حکم اجبار احتکارکننده بر فروش هنگام نیاز مردم 193
- باب 48 استحباب ذخیره مواد خوراکی برای یک سال 196
- باب 49 استحباب تجربه مشاغل و انتخاب سودمند آنها 198
- باب 50 کراهت ارزان خریدن مال دیگران 199
- باب 52 استحباب تجارت قبل از وارد شدن به مکه 200
- باب 53 استحباب مخفی کردن مال از دیگران برای معیشت 200
- باب 51 استحباب پردازش کالا هنگام فروش 200
- باب 56 کیفیت دوزندگی و زایدههای پارچه 201
- باب 55 حکم فروختن خانه 201
- باب 54 خیر نزد نیکورویان است 201
- بخش سوم: بابهای خیار 202
- باب 3 خیار حیوان 205
- باب 2 واگذاری خیار فسخ به طرف دیگر عقد توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 205
- باب 4 ضامن بودن فروشنده برده یا حیوان تا سه روز 207
- باب 5 حکم فواید حیوان در زمان خیار در صورت فسخ خریدار 209
- باب 6 خیار شرط 210
- باب 7 شرط برگرداندن ثمن توسط فروشنده در مدت معین و پس گرفتن کالا 214
- باب 8 خیار تا خیر ثمن 216
- باب 10 خیار رؤیت 218
- باب 9 حکم تلف کالا پیش از تحویل 218
- باب 11 خیار غبن 219
- باب 12 خیار عیب 220
- باب 13 حکم کم آمدن زمین از متراژ مورد معامله 222
- باب 14 حکم خرید اجناسی که تایک روز فاسد میشود 223
- باب 15 حکم فروش جنس توسط صاحب خیار 223
- باب 16 حکم بازگرداندن جنسی که به خریدار چیزی بخشیده شده است 224
- بخش چهارم: بابهای احکام عیوب 225
- باب 2 هر زیادی و کاستی در اصل آفرینش عیب است 227
- باب 7 «1» حکم وجود ناخالصی در روغن زیتون و روغن 228
- باب 8 حکم سلب مسئولیت فروشنده از عیب 230
- باب 9 جواز مخلوط کردن کالای مرغوب و نامرغوب و مرطوب کردن کالا 230
- باب 11 حکم خرید خانهای که بخشی از راه در آن است 232
- بخش پنجم: بابهای ربا 233
- باب 2 حکم ربا در کالاهای پیمانهای و وزنکردنی 244
- باب 3 جواز قرض کردن نان کوچک و پرداخت نان بزرگ 250
- باب 4 حکم معامله پارچه با نخ 250
- باب 5 عدم حرمت ربا در کالاهای شمردنی و متری 250
- باب 6 حکم معامله گندم با جو 252
- باب 7 حکم معامله گندم با آرد 254
- باب 8 جواز دریافت جو یا خرما به جای گندم 255
- باب 9 حکم معامله تمر با رطب، کشمش با انگور و آب انگور با درخت انگور 256
- باب 10 کراهت معاملۀ گوشت با حیوان و کره با روغن 257
- باب 11 جواز بازپرداخت قرض به صورت افزوده 257
- باب 12 جواز معاملۀ دو کالای متفاوت با یکدیگر 261
- باب 13 عدم جواز معامله گونههای مختلف از یک کالا 263
- باب 14 جواز هدیه دادن به انگیزه دریافت هدیه برتر 264
- باب 15 عدم حرمت ربای پدر و فرزند، زن و شوهر و کافر و مسلمان 265
- باب 16 راههای فرار از ربا 266
- باب 17 حکم رباخواری از روی ناآگاهی 268
- باب 18 برداشته شدن ربای زمان جاهلیت 271
- باب 19 معیار وزن و پیمانه 271
- بخش ششم: بابهای صرف 272
- باب 2 جواز معاملۀ خاک ساخت طلا و نقره با خود آنها 273
- باب 3 حکم معاملۀ کالاهای ساخته شده از طلا و نقره 274
- باب 5 لزوم تساوی انواع مختلف درهم و دینار در معامله با یکدیگر 277
- باب 4 جواز معامله سرب با نقره 277
- باب 6 کیفیت معاملۀ درهم ودینار در صورت عدم تساوی 278
- باب 7 حکم تبدیل دینار در ذمه به درهم و برعکس 280
- باب 8 حکم درخواست تبدیل طلب از سوی طلبکار 282
- باب 9 حکم معامله با درهمهای ناقص و ناخالص 283
- باب 10 جواز تبدیل درهم سره به درهم ناسره 285
- باب 11 حکم معاملۀ درهم با نقره خالص 285
- باب 12 حکم معامله درهم و دینار ناخالص که مقدار ناخالصی آن معلوم نیست 286
- باب 13 حکم پرداخت کسی که از وی درخواست درهم در ازای دادن دینار شده است و ... 287
- باب 14 جواز قرض دادن درهم به شرط بازپرداخت در سرزمین دیگر 288
- باب 15 حکم از رونق افتادن درهمهای قرض داده شده 289
- باب 16 شرط صحت تقابض در مجلس بیع صرف 290
- باب 17 حکم پرداخت بیشتر خریدار درهم به عوض دینار به بایع درهم 294
- باب 18 حکم تغییر قیمت دینار یا درهم قبل از تسویه با طلبکار 295
- باب 20 بازداشتن اهل ذمّه از صرافی 297
- باب 19 جواز اشتراط خیار در صرف 297
- بخش هفتم: بابهای بیع میوهها، درختان و زراعت 298
- باب 2 جواز فروش محصول باغ در صورت رسیدن بخشی از آن 305
- باب 3 جواز معاملۀ خرمای درخت با خرما و انگور با کشمش 306
- باب 4 حکم معاملۀ محاقله و مزابنه و عرایا و معاملۀ کشت با گندم و زمین با گندم آن 308
- باب 5 جواز خریدن یکی از شریکان محصول شریک دیگر را 311
- باب 6 جواز فروش محصول به استثنای مقداری از آن 313
- باب 7 حکم فروش میوه توسط مشتری قبل از قبض آن 313
- باب 8 جواز معاملۀ زراعت پیش از خوشه دادن 314
- باب 9 حکم فروش میوه پیش از تحویل و پرداخت بهای آن 316
- باب 10 حکم پرداخت ثمن برای خرید میوهای که هنوز آشکار نشده است 317
- باب 11 استحباب فروختن نخلی که انسان در ملک دیگری دارد به صاحب ملک 317
- بخش نهم: بابهای سلف 321
- باب 2 جواز تحویل گرفتن تدریجی کالا در پیشخرید 326
- باب 3 وجود شرط برای کالای پیشفروش شده هنگام تحویل 327
- باب 4 حکم فرض عدم قدرت فروشنده بر تحویل همه کالای پیشفروش شده 329
- باب 6 حکم پیشخرید با ثمن قرار دادن طلب (دِیْن) 330
- باب 5 حکم پیشخرید کالا به وسیله کالا 330
- باب 7 جواز دریافت جنس پیشخرید شده به صورت زیادتر یا کمتر و ... با تراضی طرفین 331
- باب 8 حکم نایاب شدن کالای پیشفروش شده هنگام تحویل 333
- باب 9 حکم فروختن کالا به فروشنده در مقابل طلب وی 337
- باب 11 حکم شرط کردن وام در پیشفروش 339
- باب 10 حکم پیش خرید محصول مزرعۀ معین 339
- فصل چهارم: بابهای دین و قرض 340
- باب 2 تحریم بازداشتن حقوق دیگران و کراهت قرض کردن از تازه به دوران رسیدهها 349
- باب 3 حکم قرض دادن به مؤمن و پاداش آن 350
- باب 4 جواز قرض گرفتن نانبزرگ و پرداخت نان کوچک و همینطور گردو و ... 356
- باب 5 حکم قرض ندادن خمیر، نان، وسایل خانه، نمک و آتش 357
- باب 6 گواه گرفتن بر وام و نوشتن آن 358
- باب 7 وجوب پرداخت بدهی در صورت توان 359
- باب 8 وجوب اراده بر پرداخت بدهی در فرض عدم قدرت 363
- باب 9 وجوب پرداخت بدهی با مطالبه و حرمت تأخیر در فرض توانگری و ردّ نیکو در فرض تنگدستی و حکم خودداری کننده از پرداخت بدهی 365
- باب 10 وجوب اراده بر پرداخت در صورت عدم دسترسی به طلبکار و تلاش برای یافتن وی 367
- باب 11 وجوب مهلت دادن به بدهکار تنگدست و وجوب تلاش برای پرداخت بدهی 369
- باب 12 وجوب پرداخت بدهی تنگدستان بر امام علیه السلام از سهم بدهکاران 374
- باب 13 استثناءهای پرداخت بدهی 379
- باب 14 کیفیت خوراک بدهکار 381
- باب 15 تقدم بهای کفن بر بدهی میّت 382
- باب 16 کراهت درخواست طلب از بدهکار 383
- باب 17 حکم خوردن و آشامیدن از مال بدهکار و برداشتن حق از مال بدهکار بدحساب 384
- باب 18 کراهت مطالبه در حرم و حکم از رونقافتادن درهمهای قرض داده شده 385
- باب 19 استحباب بخشیدن بدهی مرده و زنده 386
- باب 20 استحباب به عهده گرفتن بدهی میت و انسان در حال مرگ 388
- باب 21 وجوب پرداخت بدهی مقتول مفلس از دیهاش 390
- باب 22 حالّ شدن دیون و مطالبات میّت 391
- باب 23 جواز پذیرش هدیه و منافع دیگر از سوی طلبکار بدون اشتراط آن ضمن عقد قرض 392
- باب 24 جواز پرداخت بدهی به مقدار بیشتر و مرغوبتر و پرداخت مواد خوراکی بهجای بدهی 397
- باب 25 جواز نقد کردن بدهی با کاهش آن و نقد کردن بخشی از آن با افزایش مدت بقیه 397
- باب 26 استحباب دعاهای ادای دین و برطرف شدن گرفتاری 399
- باب 27 جواز پرداخت بدهی از بهای شراب و خوک 401
- باب 28 حکم تقسیم طلب مشترک 402
- باب 29 استحباب پرداخت بدهی پدر و مادر به ویژه بعد از فوت آنان 403
- باب 31 «1» عدم جواز معاملۀ دین با دین و حکم معاملۀ دین با کمتر از آن 405
- فصل پنجم: بابهای رهن 406
- باب 2 توقف رهن بر قبض و جواز رهن اجناس گوناگون و جواز کمتر بودن آن از بدهی 409
- باب 3 حکم استفاده کردن از کالای به رهن گذاشته شده 410
- باب 4 حکم مالکیت منافع رهن 411
- باب 6 حکم شیر حیوان رهن گذاشته شده و سوار شدن بر آن و هزینهاش 413
- باب 5 حکم بچهدار شدن کنیز یا حیوانِ به رهن گذاشته شده «1» 413
- باب 7 حکم فروش رهن 414
- باب 8 حکم تلف مال رهن 416
- باب 9 حکم تلف شدن رهن با کوتاهی رهن گیرنده 419
- باب 10- حکم تلف شدن رهن نزد راهن 421
- باب 11 جواز خرید مال به رهن گذاشته شده توسط مرتهن 421
- باب 12 حکم اختلاف در مالی که در برابرش به رهن گرفته شده است و اختلاف در رهن بودن یا ودیعه بودن چیزی 422
- باب 13 احکام رهن پس از فوت راهن 424
- باب 14 حکم به رهن گذاشتن مال دیگری بدون اذن وی 425
- فصل ششم: بابهای حجر 427
- باب 3 «1» حق تقدّم طلبکار نسبت به عین مال خویش در اموال مفلس 431
- باب 4 حکم مفلس شدن و تقسیم اموال مفلس بین طلبکاران 433
- باب 5 بازداشت بدهکار و حکم مفلس 434
- باب 6 حکم ازدواج مفلس 436
- باب 7 حکم دِیْن و مضاربه بعد از تفلیس مفلس پرداخت بهای آن 436
- باب 8 تصرفات مفلس 437
- باب 2 کراهت کفیل شدن و به عهده گرفتن حقوق دیگران 438
- فصل هفتم: بابهای ضمان و کفالت و حواله 438
- باب 3 حکم کفیل در صورت عدم احضار مکفول یا عدم پرداخت بدهی او 440
- باب 4 حکم تعهد کفیل به پرداخت بدهی یا احضار مکفول 441
- باب 6 حکم فراری دادن قاتل 442
- باب 5 عدم پذیرش کفالت در حدود 442
- باب 8 عدم لزوم پرداخت مضمون عنه بیش از آنچه که ضامن پرداخته است 443
- باب 7 حکم کفالت برخی از ورثه سهم برخی دیگر را از طلب میت 443
- باب 9 رجوع ضامن به مضمون عنه 444
- باب 10 حکم تعهد به پرداخت مالی بیشتر از بدهی 444
- باب 12 حکم عدم مراجعه حواله داده شده به حواله دهنده پس از حواله 445
- باب 11 حکم گرفتن درهم بهجای دینار توسط حواله داده شده 445
- باب 13 استحباب به عهده گرفتن کار دیگران 446
- باب 15 حکم کفیل شدن عبد مأذون در تجارت 447
- باب 14 حکم کفالت دو نفر از یک نفر و از خودشان 447
- فصل هشتم: بابهای صلح و حکم مشتبهات و مشترکات 448
- باب 2 فضیلت صلح و آشتی دادن میان مردم 449
- باب 3 حکم دروغ گفتن برای برقراری صلح و راست گفتن در تیره کردن روابط 452
- باب 4 عدم جواز مصالحه در صورت آگاهی یکی و جهل دیگری 453
- باب 5 جواز صلح دو شریک 454
- باب 7 جواز مصالحه بر آرد کردن گندم 455
- باب 6 حکم مصالحه با وارثان متوفی و طلبکاران موصی 455
- باب 8 حکم نزاع دو نفر بر سر دو درهم 456
- باب 9 حکم ادعای دو نفر بر سر چیزی و اقامه بیّنه از سوی هر دو 456
- باب 10 حکم اشتباه شدن جنس دو نفر با ارزشهای متفاوت 457
- باب 11 حکم مخلوط شدن دو دینار و یک دینار 457
- باب 12 حکم دیوار میان دو خانه 458
- باب 13 احکام مربوط به خیابان و کوچه 459
- باب 14 احکام مربوط به دیوار مشترک 460
- فصل نهم: بابهای شرکت 461
- باب 2 بخشی از احکام شرکاء 463
- باب 3 حکم شرط کردن تحویل گرفتن ودیعه از سوی ودیعهگذاران به صورت دسته جمعی 464
- باب 5 «1» حکم تقسیم دیْن مشترک قبل از قبض و تقسیم خانه غایب 466
- باب 8 کراهت شراکت با کافر ذمی 467
- باب 7 استحباب شراکت با انسان خوش روزی 467
- باب 6 کراهت شراکت در ملک 467
- باب 9 حکم مشارکت در سر و پوست شتر 468
- فصل دهم: بابهای مضاربه 470
- باب 2 جواز دادن بخشی از مال به عنوان قرض و بخش دیگر برای مضاربه 474
- باب 3 سود برای عامل بدون ضمان مگر در صورت کوتاهی و حکم ضمانت از عامل 475
- باب 4 حکم مضاربه با دین 476
- باب 5 هزینه عامل مضاربه 477
- باب 6 جواز افزایش سهمِ سودِ صاحب مال توسط عامل 477
- باب 8 «1» حکم اعطای سرمایه زنی به مرد مورد علاقهاش 478
- باب 9 حکم مضاربه با مال یتیم و وصیت به آن 479
- باب 11 «1» حکم مال مضاربه پس از مرگ عامل 480
- باب 13 حکم اشتباه مال مضاربه و دیْن و ودیعه با یکدیگر در مال میّت 481
- باب 12 حکم اعطای مال مضاربه به شخص دیگر توسط عامل 481
- فصل یازدهم: بابهای درختکاری و زراعت و مزارعه و مساقات 482
- باب 2 استحباب ریختن آب هنگام کاشتن درخت پیش از ریختن خاک 485
- باب 3 استحباب تلقیح نخل و کاشتن خرمای در حال رسیدن 485
- باب 4 حکم قطع درختان میوه و سدر 486
- باب 5 استحباب زراعت و شخم زدن زمین برای زراعت 487
- باب 6 ذکرها و دعاهای هنگام کشاورزی 491
- باب 7 شرایط و احکام مزارعه و مساقات 492
- باب 8 ذکر مدت در مزارعه 496
- باب 9 حکم کار از عامل مزارعه و هزینه از مالک زمین مگر با شرط 497
- باب 10 جواز تخمین محصول از سوی صاحب زمین و اختیار عامل در پذیرش آن 498
- باب 11 جواز انعقاد قرارداد مزارعه با دیگری از سوی مستأجر 500
- باب 12 مال الاجاره زمین و خراج آن 501
- باب 13 جواز شرط کردن خراج بر اجاره کننده و عامل 503
- باب 14 جواز پذیرفتن زمین و عدم جواز به عهده گرفتن جزیه انسانها 505
- باب 15 حکم اجاره زمینِ درختدار و حکم زکات عامل در مزارعه و مساقات و مستأجر 506
- باب 16 جواز شریک شدن در زراعت پس از کشت 507
- باب 17 جواز شراکت مسلمان و مشرک در مزارعه 508
- باب 19 عدم جواز بیگاری کشیدن و استحباب مدارا با کشاورزان و ظلم نکردن به آنان 509
- باب 18 حکم اجاره زمین و افزایش خراج از سوی حاکم 509
- باب 20 جواز سه روز مهمان اهل خراج شدن 511
- باب 21 حکم اختلاف صاحب زمین و کشاورز در مزارعه بودن زمین 512
- باب 22 نکوهش کشاورزان 512
- فصل دوازدهم بابهای زمین و احیای موات 513
- باب 2 حکم سه سال معطل گذاشتن زمین و ... 516
- باب 3 حکم آباد کردن زمین مخروبه متعلق به دیگران 517
- باب 5 مالکیت آب و آتش و علفزاری که ملک شخصی نباشد و ... 518
- باب 4 مالکیت زمینهای فتح شده با غلبه نظامی 518
- باب 6 حکم آبیاری با سیلاب 521
- باب 7 حکم تغییر مسیر آب چشمه و حفر قنات نزدیک قنات دیگری 522
- باب 8 حریم چاه و چشمه و نهر 524
- باب 9 حریم درخت خرما در ملک دیگران 526
- باب 10 عدم جواز زیان رساندن از سوی مالک نخل در ملک دیگران 526
- باب 11 حکم اجازه گرفتن برای ورود به خانه دیگران 529
- باب 12 حکم بیرون کردن بالکن و ناودان و فاضلاب در کوچه 529
- فصل سیزدهم بابهای لقطه (اموال پیدا شده) 532
- باب 2 حکم مال پیدا شده 536
- باب 3 حکم مال پیدا شده در منزل و صندوق انسان 544
- باب 4 حکم پیدا کردن مال دفن شده 544
- باب 6 «1» حکم مال پیدا شده در شکم حیوان 545
- باب 7 حکم گرفتن اموال کشتیهای غرق شده از دریا 549
- باب 8 جواز پیدا شدن چیزهایی که کسی به جستجویش نمیپردازد 550
- باب 9 حکم یافتن گوسفند، چهارپا، شتر و آنچه میدانیم صاحبش مباح کرده است 551
- باب 10 حکم یافتن سفره با غذا در راه 553
- باب 14 تصمیم گرفتن اجرت توسط یابنده مال 555
- باب 13 «1» حکم اراده یابنده مال برگرفتن اجرت 555
- باب 16 «1» حکم خرید و فروش جنس پیدا شده 556
- باب 18 حکم ارث بردن بچه سر راهی 557
- باب 17 ساختن طویلهای برای حیوانات گمشده توسط امیر مؤمنان علیه السلام 557
- فصل چهاردهم: بابهای ودیعه 558
- باب 3 حکم اعتراف به امانت پس از انکار آن و پرداخت آن با سودش و امانت گذاشتن مال به وسیله دزد 561
- باب 2 حکم قرض کردن از امانت 561
- باب 4 حکم اختلاف در ودیعه بودن و وام بودن مال پس از تلف 562
- باب 5 حکم امین قرار دادن خائن و تباهکننده مال و غیر معتمد 563
- باب 6 حکم امین قرار دادن شرابخوار و سفیه 564
- باب 7 وجوب ردّ امانت به نیکوکار و تبهکار و حرمت خیانت 568
- باب 9 حکم سپردن امانت نزد کودک و برده 586
- باب 8 حکم اختلاف در باز پس دادن امانت 586
- باب 10 حکم مهر زدن بر امانت با انگشتری عقیق 587
- مآخذ و منابع جامع احادیث شیعه 588
- فهرست موضوعات 597
در خانۀ عیاشی که کشتزار اهل دانش بود، فارغ‌التحصیل شد. کشیّ، آگاه به اخبار و رجال و بسیار گرانمایه و از دوستان صمیمی شیخ کلینی بود و تقریبا استادان و شاگردان آن دو بزرگوار یکی بودند.
اساتید وی محمد بن مسعود عیاشی سمرقندی، محمد بن قولویه قمی، ابواسحاق ابراهیم بن نصیر کشی (برادرش) و ... بودند.
شاگردانی که در نزد وی آموختند، جعفر بن محمد بن قولویه قمی صاحب کتاب کامل الزیارات، هارون بن موسی تلعکبری، ابواحمد حیدر بن محمد بن نعیم سمرقندی بودند.
از خاکجای وی اطلاعی در دست نیست.
از تألیفات وی:
1- الرجال یا معرفة الناقلین عن الائمة الصادقین
7- نعمان بن محمد تمیمی (259- 363 ق)
ابوحنیفه نعمان بن محمد بن منصور بن احمد بن حیون تمیمی مغربی. دانشمند بزرگ اسماعیلیه.
در مغرب زاده شد. در آغاز، پیرو مذهب مالکی بود ولی تغییر مذهب داد و شیعۀ اسماعیلیه شد. او از بنیانگذاران مذهب اسماعیلیه و قانونگذار آن بود. به بسیاری از خلفای فاطمی خدمت کرد (المهدی بالله، القائم بامرالله، المنصور بالله) و در دوران فخرالدین خلیفۀ چهارم به مقام قاضی‌القضات و داعی‌الدعات رسید. مؤلفان شیعه به او ابوحنیفۀ شیعی می‌گویند.
از تألیفات وی:
1- دعائم الاسلام
2- شرح الاخبار
3- اساس التاویل