منابع فقه شیعه جلد 23 صفحه 252

ارجاعات

گذشت:

در روایت ششم از باب دوم از باب‌های ربا فرمودۀ امام علیه السلام که: «در کالاهای شمارشی- که بدون پیمانه و وزن معامله می‌شوند- معاملۀ دو به یک به صورت نقد اشکال ندارد و نسیۀ آن ناپسند است.

... و معاملۀ دو لباس به یک لباس اشکال ندارد، هرچند از یک جنس باشد.»

در روایت هفتم این گفته که: «از امام علیه السلام دربارۀ معاملۀ برّه و تخم‌مرغ به صورت یک به دو سوال شد. امام علیه السلام فرمود: تا وقتی که پیمانه‌ای یا وزن‌کردنی نباشد، اشکال ندارد.»

می‌آید:

روایات باب چهارم از باب‌های بدهی، مناسب با این بحث خواهد آمد.

باب 6 حکم معامله گندم با جو

750- (1) هشام بن سالم گوید: «از امام صادق علیه السلام سوال شد: شخصی چند کرّ «1» گندم می‌فروشد ولی به آن اندازه گندم ندارد، از این رو به خریدار می‌گوید: به‌جای هر قفیز از باقیماندۀ گندم، دو قفیز جو بگیر تا کمبود پیمانه جبران شود.

امام علیه السلام فرمود: شایسته نیست؛ زیرا اصل جو از گندم است، بلکه به نسبت گندم باقیمانده، درهم‌هایش را به وی بازمی‌گرداند.»

751- (2) عبدالرحمان بن ابی عبدالله گوید: «به امام صادق علیه السلام گفتم: آیا معاملۀ یک قفیز گندم به دو قفیز جو جایز است؟

امام فرمود: جایز نیست مگر به صورت هم اندازه. سپس فرمود: اصل جو، از گندم است.»

752- (3) در کتاب دعائم الاسلام روایت می‌شود که امام صادق علیه السلام فرمود: «گندم و جو یک چیز هستند و کم و زیاد میان آن دو، جایز نیست.»

753- (4) ابو بصیر و دیگران از امام صادق علیه السلام روایت می‌کنند که فرمود: «گندم و جو سر به سر باید معامله شوند و یکی بر دیگری افزایش نداشته باشد.»

(1). هر کرّ شصت قفیز است و هر قفیز دوازده من می‌باشد. (مصباح‌الخیر)