منابع فقه شیعه جلد 23 صفحه 263

باب 13 عدم جواز معامله گونه‌های مختلف از یک کالا

796- (1) عبدالله بن سنان از امام صادق علیه السلام روایت می‌کند که می‌فرمود: «علی علیه السلام معاملۀ یک وسق خرمای خیبر را با دو وسق خرمای مدینه به دلیل برتری خرمای خیبر (پست‌تر بودن خرمای مدینه) ناپسند می‌شمرد.»

797- (2) ابن مسکان از امام صادق علیه السلام روایت می‌کند که فرمود: «علی علیه السلام معاملۀ دو وسق خرمای مدینه را با یک وسق خرمای خیبر، ناپسند می‌شمرد.»

798- (3) سیف تمار [/ خرمافروش] گوید: «به ابوبصیر گفتم: دوست دارم از امام صادق علیه السلام دربارۀ معاملۀ دو طبق خرمای مطبوخ- نامرغوب- با یک طبق خرمای مشقق [/ خرمایی که هسته آن جدا شده است] سوال کنی. ابو بصیر از امام علیه السلام پرسید و امام پاسخ داد: این ناپسند است.

ابو بصیر گفت: به چه دلیل؟

امام علیه السلام فرمود: علی علیه السلام معاملۀ یک وسق خرمای مدینه را با دو وسق خرمای خیبر (به دلیل نامرغوب‌تر بودن خرمای مدینه) «1» ناپسند می‌شمرد و چنین نبود که علی علیه السلام حلال را ناپسند شمارد.»

ارجاعات

گذشت:

در روایت ششم از باب دوم فرمودۀ معصوم علیه السلام که: «کالاهای پیمانه‌ای و وزن‌کردنی که از یک اصل هستند، در معامله، یکی افزوده‌ای بر دیگری ندارد بلکه پیمانه در برابر پیمانه و وزن در برابر وزن.»

و نیز این امام علی علیه السلام سخن که: «پنبه، افزوده‌ای بر نخ ندارد در حالی که اصل آنها یکی است.

پس معاملۀ آنها شایسته نیست مگر به یک اندازه و وزن در برابر وزن.»

و در روایت هفتم از باب ششم فرمودۀ معصوم علیه السلام که: «معاملۀ یک وسق از خرمای مدینه به دو وسق از خرمای خیبر- به دلیل مرغوب بودن خرمای مدینه- ناپسند است.»

می‌آید:

در باب پنجم از باب‌های صرف، آنچه مناسب با این بحث است، ملاحظه کنید.

(1). ظاهراً عبارت صحیح «به دلیل مرغوب‌تر بودن خرمای مدینه است» تا معاوضه یک وسق خرمای مدینه با دو وسق خرمای خیبر معنی دهد.