منابع فقه شیعه جلد 23 صفحه 329

امام علیه السلام فرمود: در صورتی که بدون مدت باشد، شایسته‌تر از آن است. سپس فرمود: اشکال ندارد انسان مواد خوراکی را به صورت نقدی بدون ذکر مدت از کسی بخرد که تا مدتی آن را در اختیار ندارد، مگر آن‌که جنسی همانند انگور و خربزه و امثال آن باشد که در غیر فصل خود به وجود نمی‌آید؛ پس در این صورت خرید نقدی آن سزاوار نیست.»

1049- (6) در کتاب دعائم الاسلام روایت می‌شود که: «شخصی تعدادی درهم برای خرید محصول روستایی پرداخت که هنوز ماندگاری‌اش آشکار نشده بود. امام صادق علیه السلام در این باره فرمود: شایسته نیست؛ زیرا او نمی‌داند که آیا آن به دستش می‌رسد یا نه، بلکه مواد خوراکی را پیش‌خرید کند و [با فروشنده] شرط نکند [، که از آن محصول تحویل دهد]. در این صورت اشکال ندارد که اگرهنگام سر رسید فروشنده خودش مواد خوراکی نداشت، آن را بخرد و تحویل دهد.» «1»

باب 4 حکم فرض عدم قدرت فروشنده بر تحویل همه کالای پیش‌فروش شده

1050- (1) حلبی گوید: «از امام صادق علیه السلام سؤال شد: شخصی با درهم‌هایش پنج صاع- 15 کیلو- گندم یا جو را تا زمان مشخصی پیش‌خرید می‌کند. سر موعد فروشنده نمی‌تواند تمام آنچه را که بدهکار است تحویل دهد؛ از این رو از خریدار درخواست می‌کند، نصف یا یک‌سوم- کم‌تر یا بیشتر- از آن را تحویل بگیرد و به نسبت گندم یا جوی باقیمانده، از درهم‌هایش دریافت کند.

امام علیه السلام فرمود: اشکال ندارد.

و سؤال شد: شخصی با درهم، بیست مثقال زعفران- یا کم‌تر یا بیشتر- را پیش‌خرید می‌کند.

امام علیه السلام فرمود: اشکال ندارد. اگر فروشنده نتواند همۀ زعفران را تحویل دهد، خریدار نصف یا یک‌سوم یا دو سوم آن را تحویل می‌گیرد و به نسبت باقیمانده، از درهم‌هایش دریافت می‌کند.»

(1). عبارت متن: «ولابأس ان یکون عنده طعام ...» است که اشتباه است و صحیح آن «ان لایکون» است؛ چنانچه در دعائم نیز به همین صورت است.