منابع فقه شیعه جلد 23 صفحه 388

با شنیدن این سخن، رنگ رخسار امام صادق علیه السلام دگرگون شد و فرمود: آیا می‌بینی که خداوند یکی از اولیا را مواخذه می‌کند و به خاطر دینارهای تو در آتش می‌اندازد؟ او به برادرانش نیکی می‌کرد.

آن مرد گفت: من او را حلال کردم.

امام صادق علیه السلام فرمود: چرا این کار را پیش از این نکردی؟»

ارجاعات

گذشت:

در روایت یکم از باب یازدهم از باب‌های دِیْن، فرمودۀ معصوم علیه السلام که: «هرکس می‌خواهد- در روزی که سایه‌ای جز سایۀ خداوند نیست- خدا بر سر وی سایه افکند ... پس باید به تنگدست فرصت دهد یا از حقّ خویش نسبت به وی بگذرد.»

باب 20 استحباب به عهده گرفتن بدهی میت و انسان در حال مرگ

1257- (1) عبدالله بن سنان روایت می‌کند که: «امام صادق علیه السلام دربارۀ شخصی که بدهکار می‌میرد و دیگری بدهی او را برای طلبکاران به عهده می‌گیرد، فرمود: در صورت رضایت طلبکاران، میّت بی‌حساب می‌شود.»

این حدیث از حسن بن صالح ثوری نیز روایت شده است.

1258- (2) اسحاق بن عمار از امام صادق علیه السلام روایت می‌کند که: «امام صادق علیه السلام دربارۀ شخص بدهکاری که مرگش فرا می‌رسد و در آن حال ولیّ وی می‌گوید: بدهی‌ات به عهدۀ من، فرمود: این کار بدهکار را بی‌حساب می‌کند؛ هرچند ولّی‌اش پس از او آن را نپردازد و فرمود: امیدوارم که گناه نکند. همانا گناهش برعهدۀ کسی است که بدهی‌اش را نپرداخته است.»

1259- (3) در کتاب المقنع آمده است: «هرگاه هنگام مرگ بدهکار، شخصی بدهی او را برعهده بگیرد و طلبکار نیز بپذیرد، به تحقیق، مرده بی‌حساب می‌شود و بر ضامن لازم است که آن را بپردازد.»

در کتاب فقه الرضا نظیر آن آمده است.

1260- (4) ابو سعید خدری گوید: «همراه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در تشییع جنازه‌ای شرکت کردیم. هنگامی که جنازه بر زمین گذاشته شد، پیامبر صلی الله علیه و آله پرسید: آیا این دوست شما بدهی دارد؟

گفتند: آری، دو درهم بدهکار است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بر جنازۀ دوست خود نماز بگزارید.

علی علیه السلام گفت: ای رسول خدا! آن دو درهم به عهدۀ من. من ضامن آن هستم. آن‌گاه رسول خدا صلی الله علیه و آله به پاخاست و بر وی نماز گزارد. پس از نماز، روی به علی علیه السلام کرد و فرمود: خداوند از جانب اسلام به تو پاداش نیک دهد و ذمّه ات را آزاد کند، همان‌گونه که ذمّۀ برادرت را آزاد کردی.»