منابع فقه شیعه جلد 23 صفحه 458

باب 12 حکم دیوار میان دو خانه

1501- (1) منصور بن حازم گوید: «از امام صادق علیه السلام دربارۀ دیواری از نی که دو خانه را از هم جدا می‌کند، سؤال کردم. امام علیه السلام معتقد بود که امیر مؤمنان علیه السلام حکم کردند که آن متعلق به صاحب خانه‌ای است که طنابی که با آن نی‌ها را می‌بندند به خانۀ وی متصل و گره‌هایش به سوی آن باشد.»

1502- (2) جابر از امام باقر علیه السلام از پدرش علیه السلام از جدش علیه السلام روایت می‌کند که: «دو نفر نزد امیرمؤمنان علیه السلام دربارۀ خصّ با هم نزاع کردند. امام علیه السلام فرمود: خصّ متعلق به کسی است که قمط به طرف اوست.»

مرحوم صدوق قدس سره می‌فرماید: «خصّ، نی‌هایی است که در روستاهای میان کوفه و بصره خانه‌ها را از یکدیگر جدا می‌کند و قمط، بستن و گره زدن ریسمان است؛ یعنی دیواری از نی که دو خانه را از هم جدا می‌کند و متعلق به کسی است که ریسمانی که با آن نی‌ها را می‌بندند به آن طرف بسته شده باشد و گفته شده است که قماط، سنگی است که درِ خانه را به آن می‌بندند.»

1503- (3) در کتاب دعائم الاسلام روایت می‌شود که: «دو نفر دربارۀ دیوار میان خانه‌های‌شان نزد امیر مؤمنان علیه السلام با هم نزاع کردند و هر یک مدّعی مالکیت آن شدند، بدون آن‌که یکی از آنان برای ادعای خود بیّنه داشته باشد. امیر مؤمنان علیه السلام در این نزاع به نفع کسی حکم کرد که طنابی که با آن نی‌ها را می‌بندد به خانۀ او متصل باشد و اتصال خشت‌ها و سنگ‌ها به سوی خانه او باشد.

اگر دیوار از خشت و سنگ باشد، بررسی می‌شود؛ در صورتی که به ساختمان یکی از آنان متصل باشد، مال اوست و اگر به ساختمان هر دوی آنان متصل باشد یا به ساختمان هیچ‌کدام متصل نباشد و هر دوی آنها سوگند یاد کنند، مال هر دوی آنها خواهد بود ولی اگر یکی از آنها سوگند