منابع فقه شیعه جلد 24 صفحه 229

599- (10) در کتاب بصائر الدرجات از معصوم علیه السلام روایت می‌شود که فرمود: «این‌که گفتی آنان گواهی گروهی از خود را به سود برخی دیگر و به زیان بیگانگان از خود حلال می‌شمارند این نیست مگر به دلیل سخن خداوند باعزت و باشکوه: «ای کسانی که ایمان آوردید! در صورتی که مرگ یکی از شما فرارسید، هنگام وصیت دو نفر عادل از خودتان باید گواه‌تان باشند یا دو نفر از غیر خودتان، در صورتی که در مسافرت، مصیبت مرگ به سراغ‌تان آید.»

و آن به این صورت است که هرگاه در مسافرت مرگش فرارسد، باید گواهان وی دو نفر عادل از آیین او باشند، پس اگر نیافتند، آن‌گاه دو نفر از اهل قرآن از غیر اهل ولایت. «اگر به آنان گمان بد دارید، آنها را پس از نماز نگه دارید تا به خداوند سوگند یاد کنند که: ما بیان حقیقت را به هیچ بهایی نمی‌فروشیم.»

هرچند در برابر آن بها، اندکی باشد.

«هرچند [به زیان] بستگان‌مان باشد و گواهی خدا را نمی‌پوشانیم که در این صورت حتماً از گناهکاران خواهیم بود.» آن‌گاه اگر معلوم شد که آنان گناهکارند، دو نفر دیگر از نزدیکان میّت که به آنها خیانت شده است به جای آنها قرار می‌گیرند. «تا به خدا سوگند یاد کنند که گواهی ما از گواهی آنها به حقیقت نزدیک‌تر است و ما تجاوز نمی‌کنیم که در این صورت از ستمگران خواهیم بود. این روش در این‌که به حق شهادت دهند یا از بازگرداندن سوگندهایی پس از سوگندهای‌شان بترسند، نزدیک‌تر است و پرهیزگاری پیشه کنید و حرف‌شنو باشید.» ...

ارجاعات

می‌آید:

در روایات دو باب بعدی و باب هفدهم مناسب با این بحث خواهد آمد.

و در روایت چهارم از باب چهل و پنجم این نوشته به امام علیه السلام که: «آنچه صاحب آن کنیز در حال حیات خود به وی پاداش دهد پسندیده و متعلق به آن کنیز است و شهادت مرد و زن و برده در مورد آن پذیرفته می‌شود، در صورتی که مورد اتهام نباشند.»

و در روایات باب بیست و چهارم از ابواب شهادات مطالبی که دربارۀ اعتبار عدالت در شاهد دلالت می‌کند و در روایات باب سی و یکم مناسب با این بحث خواهد آمد؛ پس ملاحظه کنید.

باب 15 حکم شک ولیّ میّت نسبت به دو شاهد ذمّی

600- (1) علی بن ابراهیم با سند خود روایت می‌کند که: «تمیم‌داری و ابن بیدی و ابن ابی ماریه با هم به مسافرت رفتند. تمیم‌داری مسلمان بود و ابن بیدی و ابن ابی ماریه نصرانی بودند. تمیم داری در