- جلد بیست و چهار 1
- [پیشگفتارها] 2
- سخن ناشر 2
- اعداد و نشانههای اختصاری 3
- مقدمه [ی مترجم احمد اسماعیلتبار] 4
- تعهدی عبادی و غیر عبادی 4
- ادله اثبات دعوی و جرم 5
- آشنایی با منابع جلد 24 5
- ورزش و فقه 5
- قرن دوم 6
- قرن سوم 6
- قرن اول 6
- قرن چهارم 6
- قرن پنجم 7
- قرن ششم 7
- قرن هفتم 8
- قرن چهاردهم 8
- قرن دوازدهم 8
- قرن دهم 8
- قرن نهم 8
- قرن سوم 9
- آشنایی با مولفان منابع جامع احادیث شیعه جلد 24 9
- 3- عبدالله اشعری قمی (؟- متوفی در عصر غیبت صغری) 10
- 2- ابراهیم بن محمد ثقفی (؟- 283 ق) 10
- قرن چهارم 11
- 5- علی بن ابراهیم قمی (؟- 329 ق) 12
- 6- شیخ کلینی (؟- 329 ق) 13
- 7- کشیّ (؟- حدود 340 ق) 14
- 8- علی بن حسین مسعودی (؟- 346 ق) 15
- 9- نعمان بن محمد تمیمی (259- 363 ق) 16
- 10- شیخ صدوق (306 یا 307- 381 ق) 16
- 11- محمد بن محمد اشعث (؟-؟) 17
- 12- عبداللّٰه بن جعفر حمیری (؟-؟) 18
- 13- ابن شعبه (؟-؟) 19
- 14- فرات بن ابراهیم کوفی (؟-؟) 19
- قرن پنجم 20
- 16- شیخ مفید (336- 413 ق) 21
- 17- سید مرتضی (355- 436 ق) 22
- 18- شیخ طوسی (385- 460 ق) 23
- قرن ششم 24
- 20- حسن بن فضل طبرسی (؟- 548 ق) 25
- 21- عبدالواحد بن محمد تمیمی آمُدی (510- 550 ق) 25
- 22- سید فضل الله راوندی (؟- 570 ق) 26
- 23- ابن شهر آشوب (489- 588 ق) 26
- 24- محمد بن ادریس (543- 598 ق) 27
- 25- تاجالدین شعیری (؟-؟) 28
- 26- احمد بن علی طبرسی (؟-؟) 28
- قرن هفتم 29
- 28- ورام بن ابی فراس (؟- 605 ق) 30
- 29- علی بن عیسی اربلی (؟- 693 ق) 30
- قرن نهم 31
- 30- عمادالدین طبری (؟- زنده در 698 ق) 31
- قرن دهم 32
- قرن دوازدهم 34
- 34- مجلسی ثانی (1037- 1111 ق) 35
- قرن چهاردهم 36
- 36- حاج سید حسین بروجردی (1292- 1380 ق) 38
- تشکر و اعتذار 41
- منابع و مآخذ تحقیق 42
- باب 1 استحباب عاریه و امانی بودن آن و حکم عاریه گرفتن از کافر 44
- فصل پانزدهم: ابواب عاریه 44
- باب 2 حکم عاریه گرفتن بدون اجازه مالک 50
- باب 3 حکم رهن گذاشتن عاریه بدون اجازه مالکش 50
- باب 5 حکم پس گرفتن عاریه توسط مالک 51
- باب 4 مالکیت عاریه 51
- فصل شانزدهم: ابواب اجاره 52
- باب 1 موضوع عقد اجاره 52
- باب 2 کراهت اجیر شدن انسان 53
- باب 3 کراهت به کار گرفتن اجیر بدون تعیین اجرت و جلوگیری از حضور وی در نماز جمعه 56
- باب 4 استحباب پرداخت مزد کارگر پیش از خشک شدن عرقش و شرط کردن در اجاره و گرفتن اجرت پیش از انجام کار 57
- باب 6 حرمت نپرداختن مزد کارگر 58
- باب 5 جواز مزد گرفتن برای جمعآوری بیتالمال 58
- باب 7 ضمانت مستأجر اجرت اجیر را 62
- باب 8 تعهد مستأجر به موجود در اجاره حیوان 63
- باب 9 لزوم عقد اجاره 63
- باب 11 حکم پرداخت هزینه اجیر توسط شخص دیگر و هزینه لباس و حمام اجیر 64
- باب 10 جواز تجارت کردن اجیر برای غیر مستأجر با اجازه او 64
- باب 12 حکم در راه ماندن مرکب کرایهای و عدم انجام کار در مدت اجاره توسط اجیر 65
- باب 14 حکم اجاره کردن محافظ برای کاروان 67
- باب 13 شرط برده اجیر و ضمانت اتلاف برده 67
- باب 15 حکم اجاره دادن فرزند برای مدت معین در برابر اجرت معین 68
- باب 16 حکم پذیرفتن کار و واگذار کردن آن به دیگران و محکمکاری در کارها 68
- باب 17 حکم اجاره دادن آسیاب، خانه، زمین، کشتی اجارهای و کارگر به بیشتر از مبلغ اجاره شده 70
- باب 18 حکم ناتوان شدن اجیر از حفر چاه به مقدار قرارداد 75
- باب 19 اختلاف اجرت بر اساس اختلاف زمان 75
- باب 20 حکم اجاره حیوان به شرط سوار نشدن دیگری 76
- باب 21 حکم استفاده از مرکب در غیر مسیر اجاره و اختلاف مالک و مستأجر 76
- باب 22 لزوم پرداخت اجاره زمین کشاورزی در صورت کشت و عدم کشت و حکم کشاورزی و درختکاری و ساختمانسازی در زمین اجارهای بدون اجازه مالک 79
- باب 24 حکم فروش مال اجاره داده شده توسط مالک 80
- باب 23 جواز اجاره دادن مال اجارهای به موجر 80
- باب 25 اجاره و مرگ مستأجر یا موجر 81
- باب 26 حکم اجاره زمین برای زراعت به طلا و نقره و به بخشی از محصول و به گندم و جو 82
- باب 28 ضمانت حمامی 83
- باب 27 جواز ضمانت بار کشتی از سوی ناخدا 83
- باب 29 ثبوت ضمانت ملوان و شتردار و کرایهدهنده و باربر و ... در فرض تفریط آنها 84
- باب 30 ضمانت کسانی که برای اصلاح چیزی مزد میگیرند ولی آن را فاسد میکنند و حکم امروز و فردا کردن آنان 88
- باب 31 امانی بودن عقد اجاره و شرط ضمن آن 93
- باب 32 حکم اجاره اتاقی از منزل یک زن تنها که در اتاقی دیگر زندگی میکند 94
- باب 33 حکم کرایه خانه با کالا و سکونت در خانهای در مقابل سکونت خانه دیگر 95
- باب 35 حکم فروریختن بخشی از خانه کرایهای یا ویران شدن آن 95
- باب 34 جواز کرایه خانه به صورت ماهانه 95
- باب 36 کیفیت استفاده از مغازه و خانه کرایهای 96
- باب 37 حکم اختلاف میان مستأجر و موجر 96
- باب 39- حکم اشغال بخشی از خانه کرایهای توسط صاحبخانه 97
- باب 38 وجوب خیار در کرایه 97
- باب 42 حکم تحویل گندم به آسیابان به شرط پرداخت آرد به پیمانه بیشتر 98
- باب 41 حکم کرایه حیوان برای یک روز و نگه داشتن آن به مدت چند روز 98
- باب 40 حکم حمل چیزهای حرام با کشتی یا حیوان کرایهای 98
- باب 43 حکم اجاره دادن برده غصبی 99
- فصل هفدهم: ابواب جعاله 100
- باب 2 حکم اجرت گرفتن برای یافتن گمشده و برده فراری 101
- باب 3 حکم جعاله عرب بیابانگرد 102
- فصل هجدهم: ابواب وکالت 103
- باب 1- جواز وکالت در ازدواج، طلاق، معاملات و بقای وکالت تا آگاهی وکیل از برکنار شدن 103
- باب 2 حکم انکار وکالت در ازدواج از سوی مرد 105
- باب 3 پس گرفتن مهریه از ولی زن معیوب که با فریبکاری او را شوهر دهد 106
- باب 5 حکم گرفتن مهریه زن توسط پدرش 106
- باب 4 حکم به ازدواج درآوردن وکیل زن، او را برای خودش 106
- باب 7 حکم ارزان و گران فروختن وکیل و وکالت دو نفر در یک مورد 107
- باب 6 تحریم خیانت وکیل 107
- باب 8 حکم پرداخت وکیل مال موکل را به فرستاده او 108
- باب 1 حرمت غصب و وجوب تحویل مال به صاحبش 109
- فصل نوزدهم: ابواب غصب 109
- باب 2 حکم زراعت و درخت کاری در زمین دیگری 112
- باب 3 حکم ساختمانسازی در زمین غصبی 114
- باب 4 حکم فرزنددار شدن از کنیز غصبی 115
- باب 5 حکم گرفتن مال توسط مالک آن 115
- باب 7 تحریم تصرف در مال غصبی و خریدن آن 116
- باب 6 حکم غصب حیوان 116
- باب 9 تأثیر ظلم و ستم بر رویش گیاهان 117
- باب 8 حکم افزودن بر مال غصبی یا کاستن از آن 117
- باب 10 حکم کشتن دام و قطع درخت و نابود کردن کشت و ویران کردن خانه و پر کردن چاه یا نهر 118
- باب 1 مستحق شُفعه و مورد آن 119
- فصل بیستم: ابواب شُفعه 119
- باب 2 عدم ثبوت شُفعه در خانه آنگاه که با برده و کالا و جواهر خریده شود و حکم مهریه قرار دادن خانه 126
- باب 3 فرصت شریک برای فراهم کردن پول 127
- باب 4 حکم تلف شدن بخشی از مال پیش از اخذ به شُفعه 127
- باب 7 حکم دریافت بیشتر از قیمت واقعی توسط مشتری 128
- باب 6 حق شُفعه در معامله مشاع همراه مال تقسیمشده و زیان و زیانرسانی در شُفعه 128
- باب 5 حکم ساقط کردن حق شُفعه پیش از معامله 128
- باب 8 حکم تخفیف فروشنده به مشتری 129
- باب 11 اختلاف مشتری و شریک در بهای خانه 129
- باب 9 حکم رجوع شریک از اخذ به شُفعه 129
- باب 10 حکم معاملات پیدرپی در مدت شُفعه 129
- باب 12 ثبوت شُفعه به مجرد وقوع معامله و سقوط آن به وسیله آنچه بر پذیرش معامله دلالت کند 130
- باب 13 حق شُفعه نسبت به ساختمان زمین موقوفه 130
- باب 15 حقّ همسایه خانه و زمین 131
- باب 14 حکم به ارث رسیدن حق شُفعه 131
- فصل بیست و یکم: ابواب وقف و صدقات 132
- باب 1 استحباب وقف و صدقات و بیان صدقات پیامبر صلی الله علیه و آله و فاطمه علیها السلام و امامان علیهم السلام و اصحاب 132
- باب 2 عدم جواز تصرف واقف در وقف و قرار دادن واقف خودش را سزاوارتر از دیگران در صورت نیاز به مال موقوفه 147
- باب 3 حکم رجوع در وقف و صدقه و تملک آنها 149
- باب 4 اشتراط تعیین موقوف علیهم و استمرار در وقف 154
- باب 5 جواز وقف مِلک مشاع و صدقه پیش از تقسیم و تحویل 155
- باب 6 وجوب عمل به وقف و حرمت تغییر آن و حکم وقف بر مسجد 157
- باب 7 حکم وقف زمین بر گروهی که در سرزمینهای مختلف پراکندهاند 158
- باب 8 حکم فروش وقف 158
- باب 9 حکم آمیزش با کنیزی که صدقه داده پیش از تحویل دادن آن 162
- باب 10 حکم شریک کردن دیگران در صدقه به فرزند 162
- باب 11 حکم صدقه دادن نابالغ 164
- باب 12 حکم صدقه دادن و بخشش زن بدون اجازه شوهر 165
- باب 13 جواز صدقه دادن به سادات 166
- فصل بیست و دوم: ابواب سُکنیٰ و حبس 167
- باب 1 استحباب سکونت دادن به مؤمن 167
- باب 2 وابسته بودن سکنی به شرایط آن 168
- باب 3 حکم کسی که حق سکنی برای او در دوران حیاتش قرار داده شود و مالک هم فوت کند 170
- باب 4 بطلان سکنی و حبسِ بدونِ مدت با مرگ مالک 171
- باب 5 حکم فرار بردهای که برای خدمت به کسی وقف شده است 172
- فصل بیست و سوم: ابواب هبه 173
- باب 1 جواز هبه در غیر حرام، استحباب آن برای مؤمنان و به ویژه بستگان 173
- باب 2 حق رجوع در هبۀ دین 174
- باب 3 حکم بخشیدن طلب به فرزند و سپس به بدهکار 175
- باب 4 جواز فرق گذاشتن میان همسران و فرزندان 175
- باب 6 حکم رجوع در هبه و هبۀ زن بدون اجازه شوهرش 176
- باب 5 جواز هبۀ مال مشاع 176
- باب 7 حکم رجوع در هبه و نحله 178
- باب 8 حکم رجوع در هبه در صورت وجود مال موهوبه 182
- باب 10 حکم ارث بردن واهب، هبهاش را پس از مرگ موهوب له 183
- باب 9 عدم جواز رجوع در هبه معوّض 183
- باب 11 عدم بازگشت خداوند از بخشش خود 184
- باب 1 استحباب مسابقه اسبسواری و تربیت آن 185
- فصل بیست و چهارم: ابواب سبق و رمایه (مسابقه و تیراندازی) 185
- باب 2 استحباب تیراندازی، مسابقه تیراندازی و شنا 187
- باب 3 جواز مسابقه و شرطبندی 189
- باب 4 جواز پرداخت جایزه به نفرات برتر مسابقه 191
- باب 5 کشتی گرفتن امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام و پیامبر صلی الله علیه و آله با عرب بیابانگرد 192
- باب 6 بازی مداحی «1» و پرندهبازی 193
- باب 1 احکام وصیت، کمیت و کیفیت انجام آن 194
- فصل بیست و پنجم: ابواب وصیت 194
- باب 2 وصیت، کاملکننده کاستیهای زکات 206
- باب 3 حکم به حساب آمدن یکسوم دیه مقتول از وصیت به ثلث 207
- باب 5 حکم وصیت به بیش از ثلث 208
- باب 4 حکم وصیت به تامین هزینه دیگری از ثلث 208
- باب 6 حکم اجازه وارثان درباره وصیت زمان حیات موصی 215
- باب 7 جواز وصیتِ انسانِ بدون وارث 216
- باب 11 «1» حکم تصرفات منجز در بیماری منجر به فوت 218
- باب 12 حکم تغییر وصیت 220
- باب 13 جواز وصیت برای وارث 223
- باب 14 ادلّه اثبات وصیت 225
- باب 15 حکم شک ولیّ میّت نسبت به دو شاهد ذمّی 229
- باب 16 اثبات وصیت با شهادت یک نفر مسلمان راستگو 231
- باب 17 حکم شهادت زن در وصیت 232
- باب 18 حکم ادعای دو برده در مورد آزادی خود و باردار بودن کنیز از صاحبش 233
- باب 19 جواز وصیت با اشاره و نوشتن 234
- باب 20 حکم وصی قرار دادن بالغ و نابالغ 237
- باب 21 دو وصی و انجام وصیت 238
- باب 23 حکم وصی قرار دادن زن و شرابخوار 240
- باب 22 وجوب پذیرش وصیت پدر از سوی فرزند 240
- باب 24 حکم وصی قرار دادن حاضر و غایب 242
- باب 25 حکم وصیت خودکشی کننده 243
- باب 26 حکم مقدم بودن بدهی بر وصیت و وصیت بر میراث 244
- باب 27 اخراج وصیت به زکات از اصل مال 247
- باب 28 وجوب اخراج حجة الاسلام از اصل مال و حج مستحب از ثلث در صورت وصیت و حکم وصیت به حج 248
- باب 34 «1» استحباب عمل به وصیت خود در صورت بهبودی از بیماری 249
- باب 35 حکم وصیت به یک جزء از مال 249
- باب 36 حکم وصیت به یک سهم از مال و وصیت به آزاد کردن بردههای قدیمی 254
- باب 37 حکم وصیت به چیزی از مال و وصیت برای همسایگان 257
- باب 38 حکم غلاف و زیور آلات شمشیر در وصیت به آن 257
- باب 39 حکم وصیت به صندوق و مال داخل آن و وصیت به کشتی و گندم آن 258
- باب 40 حکم وصیت به مبلغی که وصی دوست دارد و وصیت به مجمل و قلیل 259
- باب 42 حکم وصیت برای عمو و دایی 260
- باب 41 حکم وصیت برای نوه به اندازه سهم فرزند واقرار برای فرزند 260
- باب 43 حکم وصیت برای بستگان و وصیت برای شخصی بدون تعیین مورد مصرف 260
- باب 44 استحباب وصیت برای بستگان هرچند قاطع رحم باشد 261
- باب 50 «1» حکم وصیت برای آل محمد صلی الله علیه و آله و فرزندان فاطمه علیها السلام 264
- باب 51 حکم وصیت برای غیر وارث 264
- باب 52 حکم محروم کردن فرزند از میراث 265
- باب 53 حکم پرداخت مال وصیت شده برای کعبه به زائران آن 266
- باب 54 حکم کافی نبودن مال وصیت شده برای عتق، حج و صدقه 266
- باب 55 حکم وصیت در راه خدا 268
- باب 56 حکم وصیت مجوسی به صرف مال در میان نیازمندان 271
- باب 57 جواز وصیت مسلمان و ذمی برای ذمی 272
- باب 58 جواز واگذار شدن مصرف وصیت به وصی 273
- باب 59 حکم وصیت به فرزند بودن بردهای و آزاد کردن بردهای بدون تعیین 274
- باب 60 مرگ موصّیٰله پیش از موصّیٖ یا پیش از تحویل گرفتن 275
- باب 61 حکم تغییر وصیت 277
- باب 62 حکم ضمانت وصی برای طلبکاران 281
- باب 63 حکم تجارت وصی با مال یتیم 282
- باب 64 عدم جواز پرداخت مال یتیم پیش از رسیدن به مرحله بلوغ و رشد و لزوم پرداخت آن هنگام رشد 282
- باب 65 حکم فراموش شدن وصیت توسط وصی 285
- باب 66 جواز خرید مال میت به وسیله مزایده توسط وصی 286
- باب 67 اجازه مضاربه با مال یتیم از سوی موصی به وصی 286
- باب 68 حکم ادّعای طلب از موصی توسط وصی 287
- باب 70 عدم کفایت مالِ میت برای انجام وصایای او 288
- باب 69 حکم وصیِ وصی و اجرت گرفتن وی 288
- باب 71 استحباب وصی بودن انسان برای خودش 289
- باب 72 حکم مازاد نفقه همسر پس از مرگ 289
- باب 73 حکم وصیت نابالغ، سفیه و دیوانه 290
- باب 74 حکم وصیت برده 292
- باب 75 حکم تقسیم اموال شخصِ بدون وصیت و حکم سلب صلاحیت وصی و حکم فاقد وصی 292
- باب 76 حکم تعیین وکیل از جانب قاضی برای ورثۀ غایب به منظور تقسیم اموال میّت 293
- باب 77 حکم وصیت به آزاد کردن دو برده با مبلغ معینی 293
- باب 1 صحت اقرار از بالغِ عاقل و عدم تأثیر انکار پس از اقرار 294
- فصل بیست و ششم: ابواب اقرار «1» 294
- باب 2 حکم اقرار به بدهی قبل از فوت 295
- باب 3 حکم اقرار به مالی برای یکی از دو نفر پیش از مرگ 299
- باب 4 حکم اقرار برخی از وارثان به عتق یا بدهی 300
- باب 5 عدم تأثیر اقرار هنگام حبس، تهدید، ترساندن و برهنه کردن 302
- باب 1 حکم تکلیفی سوگند راست و دروغ 304
- فصل بیست و هفتم: ابواب ایْمان (سوگند) 304
- باب 2 استحباب ترجیح غرامت بر سوگند توسط ذیحق و استحباب سوگند ندادن از سوی مدعی به خاطر بزرگداشت خدا 316
- باب 3 تصدیق سوگند به خدا 317
- باب 4 اقسام سوگندها 318
- باب 5 حرمت بیزاری جستن از دین پیامبر صلی الله علیه و آله و سوگند به بیزاری از خدا و پیامبر و امامان علیهم السلام 320
- باب 6 حکم گفتن سخنِ «خدا میداند» در حالی که به دروغ میگوید 321
- باب 7 عدم انعقاد سوگند به غیر اللّٰه و نامهای ویژهاش 322
- باب 9 حکم سوگند دادن کافران به غیر خدا از اعتقاداتشان 328
- باب 8 حکم سوگند به پروردگار، قرآن و سورهای از قرآن 328
- باب 10 عدم تحقق سوگند به ستارگان، ماههای حرام، مکه، کعبه، حَرَم، نیاکان و طاغوتها 331
- باب 11 حکم اینکه کسی بگوید: «اگر چنان نکند، یهودی یا نصرانی است» یا بگوید: «اگر چنان نکند، محرم به یک حج است» 332
- باب 12 عدم تحقق سوگند به طلاق، عتق و صدقه 333
- باب 13 جواز سوگند دادن ستمگر به بیزاری از قدرت خدا 337
- باب 14 حکم سوگند فرزند، زن و برده بدون اجازه پدر، شوهر و مولی 341
- باب 15 عدم انعقاد سوگند در نافرمانی خدا 342
- باب 16 عدم انعقاد سوگند به ترک خرید از بازار برای خانواده 348
- باب 17 عدم انعقاد سوگند در حال خشم، اجبار، اکراه، بدون قصد و اراده 349
- باب 18 حکم مخالفت با سوگند در صورت بهتر بودن آن 351
- باب 19 حکم سوگند بر ترک چیزهای پاکیزه 353
- باب 20 حکم سوگند بر نخوردن شیر و گوشت یک بز 355
- باب 21 حکم سوگند بر زدن برده 356
- باب 22 حکم حرام کردن همسر و کنیز بر خود 357
- باب 23 حکم وقوع سوگند بر اساس قصد مظلوم نه ظالم 358
- باب 25 سوگند و سوگند دادن تنها بر اساس آگاهی 359
- باب 24 حکم مطابقت سوگند با نیت واقعی 359
- باب 26 حکم سوگند بر انجام واجب و ترک حرام 360
- باب 27 انعقاد سوگند و کفاره آن 361
- باب 28 عدم انعقاد سوگند بر بیرون نرفتن از شهر در صورت زیان 364
- باب 29 حکم قسم دادن دیگران برای انجام کاری 365
- باب 30 حکم درخواست کمک از مردم به وجه خدا و سوگند دادنشان به خدا 366
- باب 31 جواز سوگند غیر واقع برای رسیدن به حق یا برطرف کردن ظلم 366
- باب 32 حکم سوگند به کشتن فرزند 367
- باب 33 حکم سوگند به ترک اصلاح میان مردم 367
- باب 34 حکم سوگند زن به ازدواج نکردن پس از شوهر و نزد وی نرفتن 368
- باب 35 حکم سوگند بر ترک آمیزش با کنیز عمه و به ارث رسیدن کنیز به وی 369
- باب 36 حکم فراموش کردن محتوای سوگند 369
- باب 37 حکم انشاءالله گفتن در سوگند و نوشته و موارد دیگر 370
- باب 38 جواز سوگند آشکارا و استثنای مشیت خدا به طور پنهان برای حیله در جنگ 374
- باب 39 حکم سوگند بر وزن کردن فیل 375
- باب 40 جواز برداشتن حق خود از مال منکر و سوگند به بدهکار نبودن 376
- باب 41 حکم تقاص مال پیش از سوگند دادن و پس از آن 377
- باب 42 نخستین سوگند دروغ 378
- باب 43 سوگند اسامه بر نکشتن شخص مسلمان و بهانه وی برای عدم حضور در جنگهای علی علیه السلام 379
- فصل بیست و هشتم: ابواب نذر و عهد 380
- باب 1 شرایط صحت نذر 380
- باب 2 حکم نذر کردن بدون تعیین منذور 384
- باب 3 عدم انعقاد نذر در معصیت و مرجوح و حکم نذر سپاس و بازداشت 385
- باب 4 عدم قدرت در نذر قربانی و نذر هدیه برای کعبه از غیر دام 388
- باب 5 حکم نذر عدم خرید نسیه برای خانواده 389
- باب 6 حکم نذر قربانی کردن فرزند 389
- باب 8 حکم نذر قربانی برای حج 392
- باب 7 حکم نذر هدیه دادن غذا و گوشت برای کعبه 392
- باب 9 حکم نذر حج پیش از ازدواج و نذر عتق بردهای از فرزندان اسماعیل و نذر روزه روز معین یا نذر روزه در صورت ناتوانی 393
- باب 10 حکم نذر انجام حج یا به حج فرستادن فرزند در صورت فرزنددار شدن و مرگ نذرکننده 394
- باب 11 حکم نذر صدقه به مال فراوان 395
- باب 12 حکم پرداخت طلا به جای نذر نقره و مخالفت از محل نذر 397
- باب 13 تعهد با خدا دربارۀ صدقه دادن همه اموال 398
- باب 14 حکم نذر عتق برده غیر شیعه 399
- باب 15 حکم نذر عتق کنیز در صورت آمیزش با آن و خروج آن از ملکش 399
- باب 16 حکم نذر عتق کنیز در صورت آمیزش با وی برای طلب فرزند 400
- باب 17 حکم نذر عتق نخستین بردهای که به ملکیت انسان درآمده و مالک شدن تعدادی برده با هم 400
- باب 19 حکم تحقق شرطِ نذر پیش از نذر 401
- باب 18 حکم خریدن انسان خودش را از خدا 401
- باب 20 کراهت نذر و سوگند همیشگی 402
- باب 21 حکم نذر انجام واجب و ترک حرام 403
- باب 22 حکم نذر زن بدون اجازه شوهر و برده بدون اجازه صاحبش و فرزند بدون اجازه پدر 404
- باب 23 وجوب وفا به پیمان با خدا و کفّاره مخالفت با آن 404
- مآخذ و منابع جامع احادیث شیعه 407
- فهرست موضوعات 416
741- (12) محمد بن سوقه گوید: «از امام باقر علیه السلام دربارۀ این آیه سؤال کردم: «پس هرکس پس از شنیدن وصیت آن را تغییر دهد، همانا گناهش بر عهدۀ تغییردهندگان آن است.»
امام علیه السلام فرمود: آیه بعدی، آن را نسخ کرده است. [و آن، این] سخن خداوند است: «پس هرکس از گرایش به باطل یا گناه وصیت کنندهای بترسد (پس میان آنها سازش برقرار کند، گناهی بر او نیست) یعنی اگر وصی بترسد که موصی در وصیت به یکسوم بر خلاف رضای خداوند- که باطل است- گرایش یابد، بر او گناهی نیست که آن را به حق و موافق رضای خداوند- از راههای خیر- تبدیل کند.»
742- (13) ابراهیم بن هاشم با سند خود از امام علیه السلام روایت میکند که فرمود: «در صورتی که وصیت به طور پسندیده و متعارف نباشد و در آن ظلمی صورت گرفته باشد خداوند وصی را در تغییر وصیت آزاد گذاشت تا آن را به صورت پسندیده تبدیل کند. به دلیل سخن خداوند عزیز و باشکوه: «پس هرکس از گرایش به باطل یا گناه وصیتکنندهای بترسد آنگاه میان آنان سازش بر قرار کند، گناهی بر او نیست.»
743- (14) در کتاب دعائم الاسلام از علی علیه السلام روایت میشود که فرمود: «هرکس به بیش از ثلث یا همه اموالش وصیت کند، آن جایز نیست و به حدّ پسندیده غیر منکر باز میگردد، پس هرکس در وصیت به خودش ستم و در آن ظلم کند به حدّ پسندیده باز میگردد و حق وارثان به آنها داده میشود.»
744- (15) در کتاب فقه الرضا آمده است: «پس اگر برای ناحق یا برخلاف سنت وصیت کند، باکی نیست که به حق و سنت تبدیل شود.»
ارجاعات
گذشت: در روایت هشتم از باب پنجم از ابواب نیابت در حج فرموده امام علیه السلام که: «یا وصیتی کرده باشد که برای موصّیٰله بدان عمل میشود.»
در روایت هشتم از باب شانزدهم فرموده معصوم علیه السلام که: «و اگر به اندازهای است که میتوان با آن از مکه حج گزارد، تو ضامن هستی.»
و در روایت نهم مانند آن.
و در روایت نوزدهم از باب یکم از ابواب وصیت فرموده امام علیه السلام که: «هرکس به خود ستم کند و در وصیتش امر ناپسند و ظلمی انجام دهد، پس به امر پسندیده باز میگردد.»
و در روایت یکم از باب چهارم فرموده معصوم علیه السلام که: «ثلث آن هزینه میشود و وقف نمیشود.»
و در روایت مانند آن.