منابع فقه شیعه جلد 24 صفحه 374

از این رو چهل روز وحی از پیامبر صلی الله علیه و آله قطع شد. آن حضرت از این حادثه اندوهگین شد و یارانش که به او ایمان آورده بودند گرفتار شک شدند و قریش شادمان گردیدند و مسخره کردند و آزار و اذیت رساندند و ابوطالب غمگین شد. پس از چهل روز سوره کهف نازل شد تا آیه: «و هرگز دربارۀ چیزی نگو که من فردا آن را انجام خواهم داد، مگر آن‌که خدا بخواهد.» خداوند به پیامبر صلی الله علیه و آله خبر داد که دلیل قطع وحی در چهل روز گذشته این بود که به قریش گفت: فردا به پرسش‌های‌تان پاسخ خواهم گفت و انشاءالله نگفت.»

ارجاعات

گذشت: در روایات باب هشتاد و سوم از ابواب معاشرت مطالبی هست که حکم «انشاءالله» را در نوشتار بیان می‌کند.

باب 38 جواز سوگند آشکارا و استثنای مشیت خدا به طور پنهان برای حیله در جنگ

1080- (1) عدی بن حاتم که در جنگ‌های امیرمؤمنان علیه السلام همراه آن حضرت بود گوید: «یک روز که علی علیه السلام در نبرد صفین رودرروی [سپاه] معاویه قرار گرفت با صدای بلند به طوری که یارانش بشنوند، فرمود: به خدا سوگند! حتماً معاویه و یارانش را خواهم کشت و در پایان آن آهسته فرمود:

انشاءالله.

عدی گوید: من که در این هنگام نزدیک امام علیه السلام بودم، گفتم: ای امیرمؤمنان علیه السلام شما برای گفتارتان (کار خود) سوگند یاد کردید و سپس انشاءالله گفتید. مقصودتان از این کار چه بود؟

امام علیه السلام فرمود: به تحقیق، جنگ نیرنگ است و من نزد مؤمنان دروغگو نیستم. پس خواستم یارانم را علیه دشمنان تشویق کنم تا سست نشوند و به پیروزی امیدوار شوند این مطلب را درک کن که انشاءالله برایت مفید خواهد بود و بدان که خداوند- که ثنایش بزرگ است- وقتی موسی را