منابع فقه شیعه جلد 24 صفحه 44

فصل پانزدهم: ابواب عاریه

باب 1 استحباب عاریه و امانی بودن آن و حکم عاریه گرفتن از کافر

خداوند تعالی می‌فرماید:

و بخشش و احسان را در میان خود فراموش نکنید، قطعاً خداوند به اعمال شما بیناست «1».

کسانی که ایشان ریا می‌کنند و وسایل مورد نیاز زندگی را از دیگران جلوگیری می‌کنند «2».

1- (1) ابن مسعود، ابن عباس و سعید بن جبیر گویند: «مقصود از ماعون، چیزهایی است که مردم به یکدیگر عاریه می‌دهند؛ مثل دلو، داس، دیگ و آنچه از دیگران جلوگیری نمی‌شود؛ مثل آب و نمک.»

این مطلب بدون ذکر سند از معصوم علیه السلام نیز روایت شده است و ابوبصیر از امام صادق علیه السلام روایت می‌کند که فرمود: «مقصود از ماعون، وامی است که می‌پردازی و کار نیکی است که انجام می‌دهی و وسایل خانه است که عاریه می‌دهی و زکات نیز از آن است.

ابوبصیر گفت: ما همسایگانی داریم که وقتی چیزی را به آنها عاریه می‌دهیم، آن را می‌شکنند و نابودش می‌کنند، آیا اشکالی دارد از آنها بازداریم؟

امام علیه السلام فرمود: نه؛ در صورتی که این‌گونه هستند، اشکال ندارد از آنان بازدارید.»

2- (2) ابن مسعود از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت می‌کند که فرمود: «مقصود از ماعون که در آیه آمده، چیزهایی است که عاریه داده می‌شود؛ مانند دلو، دیگ و ترازو.»

3- (3) جابر از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت می‌کند که فرمود: «هر صاحب شتری حقّ آن را به‌جا نیاورد، روز قیامت آن شتر در بزرگ‌ترین حالت در بیابانی وسیع و هموار می‌آید و او را به شدت لگدمال و پایمال می‌کند.

یکی از اصحاب گفت: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله! حق شتر چیست؟

(1). بقره 2/ 237.

(2). ماعون 107/ 7- 6.