منابع فقه شیعه جلد 25-30 صفحه 111

پس می‌نشستند و حضرت آن دو را حاضر می‌کرد و به آن گروه می‌گفت: آیا این دو، این گونه‌اند؟ آنان می‌گفتند: آری و چون این نزد حضرت ثابت می‌شد، از شاهدها پرده‌دری نمی‌کرد و عیب آنان نمی‌گفت و آنان را توبیخ نمی‌کرد ولی اطراف درگیر را به سازش دعوت می‌کرد و همچنان اصرار می‌کرد تا آن که با هم سازش کنند تا آن که شاهدان رسوا نشوند و بر آنان پرده‌پوشی می‌کرد و حضرت با رأفت، رحمت و عطوفت و بر امّت خویش مهربان بود و اگر شاهدان از مردان پایین دست و غریبان بودند و شناخته نبودند، قبیله نداشتند، بازار و خانه نداشتند، حضرت به مدّعیٰ‌علیه توجّه می‌کرد و می‌گفت: تو دربارۀ این دو چه می‌گویی؟ اگر می‌گفت که من جز خوبی نمی‌دانم و تنها این دو در شهادت علیه من اشتباه کرده‌اند، شهادت آن دو را علیه او تنفیذ می‌کرد. ولی اگر آن دو را مذمّت می‌کرد و عیب‌شان می‌گفت، حضرت میان دو خصم سازش برقرار می‌کرد و مدّعیٰ‌علیه را سوگند می‌داد و نزاع میان‌شان را پایان می‌بخشید.»

143- 45389- (2) یونس بن عبدالرحمان از برخی مردان خویش روایت کرده که گوید: «از امام صادق علیه السلام دربارۀ بیّنه‌ای که بر حقّ اقامه شده است، پرسیدم که: آیا قاضی می‌تواند طبق گفتۀ بیّنه، حکم بدون تحقیق دهد، در صورتی که آنان را خوب نمی‌شناسد؟ حضرت فرمود: پنج چیز است که مردم باید در آن چیزها به ظاهر حکم عمل کنند: ولایات، ازدواج، ارث بری‌ها، ذبیحه‌ها و شهادات، بنابراین اگر ظاهر مرد ظاهر امینی باشد، شهادتش نافذ است و از باطن او تحقیق نمی‌گردد.»

ارجاعات

می‌آید:

در روایت دوّم از باب هجدهم از ابواب شهادات، فرمودۀ امام معصوم علیه السلام که: «اگر برده عادل باشد، شهادتش جایز است.»

و در روایت سوّم، فرمودۀ امام معصوم علیه السلام که: «شهادت برده اگر عادل باشد، عیبی ندارد.»