منابع فقه شیعه جلد 25-30 صفحه 113

149- 45395- (4) امام صادق علیه السلام دربارۀ این که مرد ادّعای حقّ می‌کند ولی بیّنه ندارد و به نفع او حکم می‌شود که مدعّیٰ‌علیه باید سوگند بخورد و مدّعیٰ‌علیه آن را بر مدعّی باز می‌گرداند که سوگند یاد کند که حقّش آن‌گونه که گفته ثابت است تا مدّعی علیه به او بدهد آنچه را که بر آن سوگند خورده است.

فرمود: «این حقّ اوست و اگر مدّعی از سوگند امتناع ورزد، حقّی ندارد.

و اگر حقّ بر مرد با بیّنه ثابت شود- در حالی که او منکر است و او بخواهد که مدّعی سوگند بخورد- این حقّ که برای مدّعی است از مدعّیٰ‌علیه ساقط نمی‌شود. این برای اوست؛ چون حقوق گاهی ساقط می‌شود به گونه‌ای که آن کس که حقّ بر گردن اوست، نمی‌فهمد و هر کس که آنچه بر او واجب است نشناسد، حاکم باید او را از آنچه بر او واجب است، آگاه سازد. پس اگر سوگند را درخواست کرد، این حقّ برای اوست و اگر مرد ادّعایی کند و آن شخص انکار نماید و او را سوگند دهد و او برایش سوگند بخورد سپس مدّعی برای ادّعای خود بیّنه بیاورد، بیّنه‌اش پذیرفته می‌شود.»

ارجاعات

گذشت

در روایت پانزده از باب ششم، فرمودۀ امام معصوم علیه السلام که: «بر گرداندن سوگند به مدّعی با این‌که بیّنه دارد؛ چرا که این نابینایی را از بین می‌برد و در قضاوت استوارتر است.»

و در روایات باب هجده، چیزی است که می‌توان همین مفاد را از آن بهره گرفت؛ مراجعه کنید.

باب 22 حقّ سوگند دادن منکر توسط مدّعی

اشاره

150- 45396- (1) محمّد بن مسلم از امام صادق یا امام محمّد باقر علیهم السلام دربارۀ این‌که مرد ادّعا می‌کند ولی بیّنه ندارد، روایت کرده است که: «حضرت فرمود: او را سوگند می‌دهد پس اگر منکر، سوگند را به صاحب حقّ برگرداند و او سوگند نخورد، حقّی برای او نیست.»

151- 45397- (2) امام صادق علیه السلام دربارۀ مردی که حقّی علیه او ادّعا می‌شود و صاحب حقّ بیّنه ندارد، فرمود: «صاحب حقّ، مدّعیٰ‌علیه را سوگند می‌دهد. اگر او از این که سوگند بخورد امتناع کند و به صاحب حقّ بگوید که من سوگند را بر تو باز می‌گردانم، بر صاحب حقّ واجب است که سوگند بخورد و مالش را بگیرد.»