منابع فقه شیعه جلد 25-30 صفحه 207

384- 45630- (5) عالم [امام کاظم علیه السلام] فرمود: هر کس علیه مؤمنی شهادت دهد به گونه‌ای که او یا مالش را یا مروتش را بشکند، خداوند او را کذّاب می‌نامد گرچه راستگو باشد و هر کس که برای مؤمن شهادتی دهد که مالش را با آن شهادت زنده سازد یا او را بر دشمنش یاری رساند یا خونش را حفظ کند، خداوند او را راستگو می‌نامد گرچه دروغگو باشد.»

385- 45631- (6) و از عالم [امام کاظم علیه السلام] روایت می‌کنم. (مشابه روایت پیشین را ذکر کرده) و در پایان آن افزوده است: «معنای این روایت آن است که به نفع او یا علیه او در مورد نزاعی که بین او و بین مخالف [سنّی] است. ولی در نزاع بین او و بین موافق [شیعه] باید به نفع او و علیه او به‌حقّ شهادت دهد.»

باب 16 عدم جواز شهادت علیه تنگدست در فرض بیم از ستم طلبکار بر او

386- 45632- (1) محمّد بن قاسم بن فضیل گوید: «از امام ابوالحسن علیه السلام پرسیدم و به ایشان گفتم: مردی از موالیان شما بدهی به مردی مخالف [سنّی] دارد که او می‌خواهد آن را در فشار بگذارد و زندانی کند و خداوند عز و جل می‌داند که او ندارد و نمی‌تواند فراهم کند و طلبکار این مرد هم بیّنه ندارد. آیا جایز است او برای مخالف سوگند بخورد تا او را از خود دور سازد تا زمانی که خداوند عز و جل برایش فراهم سازد؟ و اگر شاهدانی از موالیان تو علیه او هستند که می‌دانند او نمی‌تواند، آیا جایز است که اینان علیه او شهادت دهند؟ حضرت فرمود: جایز نیست که علیه او شهادت دهند و البته او هم قصد ستم نداشته باشد.»

387- 45633- (2) داوود بن الحصین گوید: «از امام صادق علیه السلام شنیدم که می‌فرمود: شهادت را علیه پدر و مادر و فرزند ادا کنید ولی ادای شهادت بر برادر [دینی] در وام ضیّر نکنید. پرسیدم: ضیّر چیست؟ حضرت فرمود: اگر صاحب حقّی که ادّعای حقّ نسبت به این شخص دارد، دربارۀ او برخلاف آنچه خداوند عز و جل و رسول او دستور داده‌اند، تعدّی کند.

و مشابه این، آن که برای کسی بر دیگری وام است ولی او ندارد و خداوند متعال دستور داده که در انتظار او بمانند تا بتواند. خداوند فرموده است: او را تا هنگام توانایی مهلت دهید و او از تو می‌خواهد که شهادت دهی با این که تو می‌دانی او در فشار نداری است؛ بنابراین بر تو حلال نیست که در حال سختی (نداری) شهادت دهی.»