منابع فقه شیعه جلد 31 صفحه 407

باب 4 دیۀ قتل خطایی جانی بیابان‌نشین و شهرنشین

ارجاعات

گذشت:

در روایت یکم از باب یکم از ابواب قصاص عضو، فرمودۀ امام معصوم علیه السلام که: «ای حَکَم، اگر خطا از قاتل یا جارح صحرانشین باشد، دیۀ جنایتی که صحرانشین می‌کند بر اولیای صحرانشین اوست.

حضرت افزود: و اگر قاتل یا جارح شهری است، دیۀ جنایت خطایی که کرده بر اولیای شهری اوست.»

باب 5 حکم جنایت کافر ذمّی

اشاره

1090- 48330- (1) امام صادق علیه السلام فرمود: «بین اهل ذمّه در جنایتی که می‌کنند- قتل یا جراحت- عاقله نیست.

دیۀ جنایت از اموال‌شان گرفته می‌شود ولی اگر مالی نداشته باشند، جنایت به عهدۀ امام مسلمانان می‌شود؛ چون اهل ذمّه جزیه را به امام مسلمانان می‌پردازند، همان‌گونه که برده مالیات را به اربابش می‌دهد. حضرت افزود: آنان برده‌های امام هستند و هر کدام از آنان مسلمان شود، او آزاد می‌شود.»

1091- 48331- (2) امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «در میان اهل ذمّه فرقی میان جنایت‌هایی که می‌کنند، از قبیل کشتن یا جراحت وارد کردن از روی عمد یا خطا نیست؛ بنابراین دیه‌ی جنایت‌ها [ی آنان خواه عمدی باشد و خواه خطایی] در مال خود جنایتکار است [نه عاقله‌ی او].»

ارجاعات

گذشت:

در روایت یکم از باب سی و نهم از ابواب قتل و قصاص، این گفته که: «امام معصوم علیه السلام دربارۀ برده‌ی مکاتبی که مردی را از روی خطا می‌کشد، فرمود: بر او دیۀ مقتول است؛ به اندازه‌ای که آزاد شده و سهم اربابش [از دیه] باقیماندۀ قیمت برده است.»

بنگر به سایر روایات همین باب؛ چون ممکن است از آن استفاده شود که عاقلۀ برده، اربابش است.