صراط‌النجاة صفحه 155

مسأله 645- کسی که قضاء یقینی بر ذمّه خود دارد،

واجب است که عزم قضاء کردن را در هر زمان داشته باشد.

مسأله 646- اگر ترتیب نماز قضاء شده را بداند،

واجب است که به ترتیب عمل کند و هر گاه نداند و ممکن شود که به ترتیب عمل نماید، چنین کند، [1] مثل آن که اول نماز ظهر و عصری از او فوت شده و نمی‌داند ترتیب هر یک را، اول نماز ظهر را قضاء کند، بعد عصر را، بعد یک ظهر دیگر، یا آن که پنج نماز از یک شبانه روزش فوت شده و ترتیبش را نمی‌داند پنج شبانه روز نماز کند، هر شبانه روزی ابتدا [2] به یک نمازی [3] تا ترتیب [4] حاصل شود و اگر ممکن نشود ترتیب، ابتدا به هر نمازی که خواهد کند.

مسأله 647- هر گاه مثلا ده نماز صبحی از او فوت شده ده نماز صبح کند

‌به این قصد که نماز قضاء اول آن که اول فوت شده، دویّم آن که دویّم فوت شده، لکن لازم نیست [5]، بلکه به قصد ما فی الذمه کفایت می‌کند.

مسأله 648- هر گاه نداند چند نماز یا چند شبانه روز بر ذمه او است،

‌آن قدر نماز کند تا مطمئن شود برائت ذمه را.

مسأله 649- اگر یک شبانه روز فوت شده و نمی‌داند کدام است،

اگر حضری است یک دو رکعتی و یک سه رکعتی و یک چهار رکعتی به قصد ما فی الذمه بکند، قرائتش را خواهد جهر بخواند یا اخفات، اختیار دارد و اگر سفری باشد، یک سه

[1]- (خراسانی) علی الاحوط، اگر چه اقوی سقوط ترتیب است با عدم علم. [2] (یزدی) در هر یک به هر یک ابتدا کند ترتیب حاصل می‌شود. [3] (میرزا) بلکه دو شبانه روز بخواند ترتیب حاصل است.

[4] (صدر) بلکه اگر دو شبانه روز که هر دو را از ظهر بگیرد مثلا بکند و نماز آخر شب و روز اول را نیز در دویّم نکند ترتیب به عمل می‌آید بلی اگر پنج نماز از پنج روز مختلف مثلا از آن فوت شده باشد باید پنج شبانه روز به جا آورد، لکن لازم نیست در طریقی که در متن ذکر شده بکند بلکه اگر ابتدا در همه آن روزها به ظهر نماید مثلا کافی است. [5] (میرزا) احوط است.