صراط‌النجاة صفحه 24

واقع. [1]

مسأله 22- نیّت تقلید،

شرط صحت عمل نیست.

مسأله 23- هر گاه شخص شک کند بعد از عمل که تقلید داشته‌ام یا نه‌

عملش صحیح است، و اگر قبل از عمل باشد تقلید کند، و اگر در بین عمل مربوطی باشد، مثل نماز، اقوی [2] اعاده آن است [3] با تقلید.

مسأله 24- هر گاه مجتهد در مسأله‌ای از رأی سابقش بر گردد

و مقلد بفهمد، عمل گذشته مقلدینش صحیح است [4] و واجب است بر ایشان عدول، امّا احکام گذشته ایشان مثل طهارت و نجاست و حلیّت و حرمت بر هم نمی‌خورد، امّا در مثل عقود و ایقاعات خلاف و اشکال است [5] و هم چنین است حکم خود مجتهد.

مسأله 25- عامی در احکام فرعیّه به عقل خود عمل نمی‌تواند کرد،

بلکه اخذ از مجتهد جامع الشرائط اعلم کند.

مسأله 26- هر گاه شخص با قدرت بر تقلید مجتهد حی‌ّ باقی باشد به تقلید میّت‌

بدون تقلید مجتهد حی‌ّ اعلم، و عبادت کند، عبادت او باطل [6] است.

[1]- (صدر) مراد از واقع، رأی مجتهد حی‌ّ است به طریقی که ذکر شد. [2] (میرزا) بلکه احوطص‌که یجب أن «1» اتمام با تقلید و اعاده است، یعنی مراد از اتمام با تقلید در صورت تمکن از تقلید در اثنای عمل، چه بسا می‌شود که کسی حاضر است و مسأله را می‌گوید. [3] (یزدی) مگر آن که رأی مجتهد را بداند یا نتواند بفهمد که در این هنگام کفایت می‌کند اتمام با تقلید. [4] (یزدی) به شرط این که عدول از قطع یا ظن‌ّ به ظن‌ّ باشد و امّا اگر عدول به قطع باشد به این که قطع کند به بطلان اعمال سابقه واجب است اعاده. (شیرازی) اگر قطع به فساد فتوای اوّل نمود اعاده و قضاء لازم است بلکه مطلقا علی الاحوط. [5] (خراسانی) اظهر آن است که حال عقود و ایقاعات حال طهارت و نجاست است. [6] (میرزا) حکم این، حکم عمل بی تقلید است.