صراط‌النجاة صفحه 278

برای خدمت و اسب برای سواری و قوت یک شبانه روز خود و عیالش و ضروریّات به ذی‌ّ حالش، مثل لباس و ظرف و فرش و غیره از ضروریّاتش دیگر چیزی استثناء نیست.

مسأله 1204- هر گاه مقروض وفات کند و مالش به قدر دینش باشد

‌به غیر از کفن و ما یحتاج تجهیزش به قدر واجب دیگر چیزی از مالش وارث نمی‌تواند برداشت.

مسأله 1205- هر گاه مقروض چیزی نداشته باشد و طلبکار بداند حال او را‌

جایز نیست مطالبه کند، اما احوط آن است که مقروض به قدر قوه و قدرت کسب کند و زیادتی از ما یحتاج خود را به طلبکار دهد.

مسأله 1206- شخص که قرض می‌گیرد، بر او واجب است‌

نیّت اداء کردن داشته باشد.

مسأله 1207- هر گاه شخص مدیون است و دسترس [1] به طلبکارش نیست،

باید به اذن حاکم شرع به فقراء غیر سادات بدهد علی الاحوط. [2]

مسأله 1208- مالی که مخلوط به حرام باشد

و شخص قدرش را نداند و صاحبش را هم نداند خمس آن را [3] اخراج کند و باید نصف آن را به سادات و نصف دیگرش را به مجتهد برساند.

مسأله 1209- هر گاه شخص مالی را قرض داد و زیادتر گرفت‌

و مخلوط به مال حلال خود کرد و عین آن مال را لباس یا فرش یا مکان کرد و به آنها نماز کرد و می‌دانست که حرام است و نمی‌دانست که نماز به آنها باطل است، باید که قضاء کند.

مسأله 1210- هر گاه شخص می‌داند که مال غیر بر ذمه اوست‌

و خواهد ذمّه خود را بری کند و ما یملک او به قدر دین یا کمتر از آن باشد، باید تمام ما یملک خود را به خصمای خود یا از بابت ردّ مظالم رد کند، مگر مستثنیات دین را اگر عین آن از مظالم

[1]- (میرزا) و مأیوس است. [2] (یزدی) مگر آن که طلبکار سیّد باشد.

[3] (صدر) اگر نمی‌داند که حرامش زیاده بر خمس است. (شیرازی) قدر متیقّن در این حکم موردی است که مخالفت مقدار حرام با خمس معلوم نبوده باشد.