صراط‌النجاة صفحه 28

نباشد، احتیاط واجب است هجرت کردن از آن محل اگر عسر و حرج نباشد و اخذ به قول مشهور اصحاب می‌کند ثم الاشهر فالاشهر بلی باید رجوع کند به موثّق خبیر [1] به موارد شهرت بدون مسامحه و اگر متعذر باشد از جمیع آنها، رجوع کند به اوثق اموات در فتوی و الّا عمل کند به مظنون خود و اگر ظن ندارد به احتمال عمل کند و تکلیف [2] ساقط نمی‌شود در هیچ یک از احوال مزبوره.

مسأله 40- به فتوای علما- چه حی‌ّ و چه میّت- که موافق احتیاط [3] یا ضروری یا اجماعی شیعه باشد عمل کند ضرر ندارد

اگر چه قدرت به اعلم هم داشته باشد.

مسأله 41- هر گاه مقلّد به تفاصیل، مسائل مجتهدش را احاطه ندارد،

امّا قطع دارد به این که عملی که می‌کند اجزاء و شرایط آن محقق و موجود و منافیات آن مفقود است، اقوی صحّت آن است اگر چه احوط [4] اعاده آن است.

مسأله 42- شخص بی تقلید به قصد قربت عمل کرد

و تقلید را نمی‌دانست و عملش بی عیب اتفاق افتاد، صحیح است.

مسأله 43- بدان که اعتبار اعلمیّت در وقتی است که مجتهد استنباط می‌کند،

نه در وقتی که فتوی می‌دهد. [5]

[1]- (صدر) با عدم تمکن از رجوع به عدلین. [2] (یزدی) و بعد از وصول به مجتهد اگر عملش مخالف باشد، اعاده یا قضاء کند. [3] (میرزا- یزدی) حکم عمل به احتیاط گذشت [حاشیه مسأله 1]. [4] (شیرازی) بلکه احوط آن است که از ابتدا چنین نکند.

[5] (صدر) اگر در وقت فتوی، دیگری اعلم از اوست تقلید آن دیگری لازم است، مگر آن که مراد این باشد که معیار آن اعلمیّت حین استنباط است.