مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 11

حکم تلف شدن مقداری از مال مضاربه به سرقت یا ضرر یا غیر اینها

س‌

‌- هر گاه مقداری از مال مضاربه به سوختن یا سرقت و مانند اینها تلف شود لکن بعدا، با بقیّه آن، ربح حاصل شود چه حکمی دارد؟

ج‌

‌- در مورد سؤال، با ربحی که بدست آمده ابتداء باید سرمایه تکمیل شود و اگر چیزی اضافه بود بین مالک و عامل تقسیم می‌شود و هم چنین است حکم در صورتی که مقداری از سرمایه به جهت ضرر در تجارت از بین برود و بعد، ربح حاصل شود. بلی اگر قبل از شروع به عمل تمام مال المضاربه تلف شود، مضاربه منفسخ می‌شود و موضوعی برای جبران باقی نمی‌ماند.

حکم ربح در مضاربه فاسده‌

س‌

‌- هر گاه مضاربه از جهت اخلال به بعض شروط فاسد باشد، ربحی که حاصل شده چه حکمی دارد؟

ج‌

‌- در مورد سؤال هر گاه مالک اذن در تجارت، حتی در صورت بطلان مضاربه داده باشد یا بعد از این که معلوم شد مضاربه باطل است معامله‌ای را که واقع شده امضاء کند تمام ربح متعلّق به مالک است چه مالک و عامل هر دو جاهل به فساد مضاربه باشند و چه عالم و چه یکی از آنها عالم باشد ولی اگر اذن مالک در تجارت یا امضاء او بعد از معامله، مقیّد به صحّت مضاربه باشد، هر معامله‌ای که واقع شده باطل است و ربحی وجود ندارد چون باید هر یک از ثمن و مثمن به صاحب اولش برگردد.

س‌

‌- در مورد سؤال فوق، آیا عامل مستحق‌ّ اجرة المثل هست یا خیر؟

ج‌

‌- اگر عامل مأذون در تجارت بنحو اطلاق، یعنی حتی در صورت فساد مضاربه بوده و جاهل به فساد مضاربه هم بوده، مستحق اجرة المثل است چه مالک عالم باشد به فساد مضاربه و چه جاهل ولی اگر مأذون در تجارت بنحو مزبور نبوده استحقاق اجرت ندارد هر چند مالک معامله را بعد از وقوع آن امضاء کرده باشد و نیز اگر عامل فساد مضاربه را