مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 153

س‌

‌- اگر کسی مال کسی را تقاصّا بگیرد چون حق‌ّ خود را نمی‌تواند اثبات کند بعدا صاحب مال ادعا کند که من در نزد تقاص‌ّ کننده مال دارم آیا شخص تقاص‌ّ کننده برای این که حقّش ضایع نگردد جایز است قسم بخورد یا نه؟

ج

- اگر تقاص‌ّ کننده بوجه شرعی تقاص‌ّ نموده می‌تواند بر برائت ذمّه خود قسم یاد کند و احتیاط در تقاص‌ّ این است که با اذن حاکم شرع باشد.

س‌

‌- آیا در اثبات دعوی در باب قسامه علم حالف باید مستند به مشاهده ایراد ضرب و جرح و یا قتل باشد یا از هر طریق حاصل شود کافی است؟

ج

- انسان از هر طریق علم پیدا کند می‌تواند مطابق علمش قسم بخورد لکن نباید حاکم را به اشتباه بیندازد که حاکم خیال کند علم او به مشاهده است.

لوث و قسامه‌

س‌

‌- در غیر قتل نفس و قطع اعضاء و منافع (مثلا در جراحات و شجاج) آیا لوث و قسامه، هست یا خیر؟

ج

- در جروح هم قسامه ثابت است لکن به نسبت دیه.

س‌

‌- قتلی واقع شده و قرائن و امارات تا حدود زیادی نشان دهنده آنست که بصورت عمد واقع گردیده و قاتل منکر عمد است و پدر مقتول، در اثر عدم حضور، اطلاعی از نوع آن ندارد، ولی مادر، مدّعی عمد می‌باشد، البته بیّنه شرعیّه ندارد و می‌خواهد ادعای خود را از طریق قسامه به اثبات برساند، آیا مادر، که مدّعی عمد است به تنهایی می‌تواند قسامه را انجام بدهد یا نه؟ مستدعی است نظر مبارک را مرقوم فرمائید.

ج

- اگر مادر مقتول، مدّعی قتل عمدی باشد و عمد و خطا را از یکدیگر تمیز بدهد ظاهرا با قسامه می‌تواند قتل عمدی را اثبات نماید.

س‌

‌- آیا در جزئیات دعوای قتل و جروح و امثال آن از لطمات و کسر و صدمه بر منافع در صورتی که اصل جنایت ثابت باشد لوث و قسامه جاری است یا نه؟

ج

- بلی حکم لوث و قسامه، در اسباب موجب ضمان نفس، در اعضاء و منافع نیز جاری است به کیفیتی که در کتب فقهیّه مذکور است.