مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 226

تصادف می‌کند رفیق این شخص کشته می‌شود، اینک خواهشمند است سؤالات زیر را پاسخ فرمائید:

1‌- آیا چنین قتلی خطا است یا عمد؟

2‌- در فرض خطا بودن و یا عمدی بودن دیه با خود شخص است یا بر عاقله؟

3‌- در فرض ثبوت دیه بر عاقله - عاقله کیست؟

4‌- اگر عاقله نداشته باشد تکلیف چیست؟

5‌- اقرار شخص به این که من راننده موتور بودم و عدم اقرارش تفاوت دارد یا نه؟

ج

1 و 2‌- در فرض سؤال اگر موتور سوار سرعت و مسیر و سایر جهات لازمه را مراعات نموده و در اثر اشتباه تصادف با ماشین نموده قتل خطاء است و دیه بر عاقله راننده است و اگر تصادف از جهت عدم مراعات جهات لازمه مثل سرعت بیش از حدّ غیر قابل کنترل که غالبا موجب تصادف است باشد قتل شبه عمد است و دیه بر عهده خود راننده است و اگر ماشین با موتور سواران تصادف نموده حکم راننده آن مثل راننده موتور است.

ج 3‌- عاقله اقارب پدری قاتل است مثل برادر و عمو و اولاد آنها و پدر نیز عاقله است.

ج 4‌- با نداشتن عاقله احتیاط این است که اگر خودش مال دارد بر خود جانی است و اگر مال ندارد از بیت المال پرداخت می‌شود.

ج 5‌- با اقرار شخص بقتل خطائی دیه بر خود قاتل است و اگر قتل خطائی به بیّنه ثابت شود با عاقله است.

س‌

‌- جوان تقریبا شانزده ساله‌ای با تفنگ بادی با اخطار قبلی زده چشم جوان 15 ساله‌ای را از روشنایی ساقط و کور کرده است و محل تیراندازی خانه فرد کور شده بوده و ضارب از خانه دیگر آمده آیا ضارب شرعا بالغ حساب می‌شود یا خیر و ورود بدون اذن و اجازه نامبرده به محل‌ّ حادثه شرعا درست بوده یا خیر؟ بازپرس رسیدگی کننده نظر می‌دهد که ضارب بیش از یک سال زندان مجازات دیگر ندارد و پدرش نیز نباید جریمه بدهد، آیا این نظر بازپرس شرعی است یا خیر؟

ج

- در فرض سؤال پسری که پانزده سال تمام دارد بالغ است و در صورتی که عمدا بطرف تیراندازی کرده حق قصاص دارد و اگر قصد زدن به مضروب را نداشته و لکن بر حسب