مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 228

حکم دارد و اگر شاگرد پیاده بوده و ماشین را هدایت می‌کرده چه حکم دارد و بفرمایید در زمان فعلی دیه قتل خطائی و شبه عمد چه مبلغ است؟

ج

- در فرض مسأله اگر شوفر تقصیر نکرده و نمی‌دانسته که چنین می‌شود قتل عمد و شبه عمد نیست و خطائی است و دیه یا صد شتر یا دویست رأس گاو یا هزار گوسفند یا هزار مثقال شرعی طلای مسکوک (18 نخود) یا ده هزار درهم نقره مسکوک یا دویست حلّه یمنی است و در قتل خطا در سه سال هر سال ثلث دیه را باید عاقله بدهد.

س‌

‌- شخصی مقنّی، با کارگر خود، در منزلی اشتغال بکار داشته و قرار بر این بوده که کارگر مقنّی، خاکها را پشت دیوار زیر زمینی بریزد و صاحب کار، همان جا گل، می‌ساخته، در اثر فشار گلها، دیوار زیر زمینی خراب شده و به چاه ریخته و شخص مقنّی فوت شده، آیا این فوت، به کسی منتسب است یا خیر و دیه به عهده کسی تعلق گرفته یا خیر؟

البته در قوانین مقرّره سابق، چنین بوده که صاحب کار می‌بایست رعایت جهات ایمنی را بنماید و چنانچه رعایت نکند ضامن است و دیوار مزبور، طبق معمول ساخته شده و هیچ گونه پیش بینی نشده بوده و احتمال خراب شدن هم در بین نبوده آیا این، از قبیل تسبیب و موجب ضمان است یا نه و در صورت ضمان، فقط صاحب منزل، ضامن است یا کسی که خاک را پشت دیوار می‌ریخته او نیز ضامن است؟

ج

- در فرض مسأله، علی الظاهر کسی که گل می‌ساخته و پشت دیوار می‌ریخته ضامن است لکن این قتل، خطائی است نه عمدی و نه شبه عمد و دیه بر عاقله است.

س‌

‌- در مسأله تصادم که دیه نصف می‌شود چنانچه در اشهر حرم باشد ثلث آن نیز تنصیف می‌شود یا خیر؟

ج

- بلی ثلث آن نیز تنصیف می‌شود.

س‌

‌- برادر کوچک، سنگی بطرف زن برادر بزرگ انداخته ولی سنگ به برادر اصابت کرده و فوت شده، پدر و مادر، پسر کوچک را از جهت دیه و غیرها حلال نموده و رضایت داده‌اند بعدا از زن مقتول پسری متولد شده و قاتل او را با زحماتی بزرگ کرده اکنون پسر، تمام دیه پدرش را ادّعا می‌کند در صورتی که پدر و مادر شخص مقتول، فرزند خود را حلال کرده‌اند و هم‌سر مقتول نیز حلال کرده، حکم شرعی چیست؟