مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 236

تشخیص داده در ضمن مقتول، دارای شش صغیر، می‌باشد آیا راننده با این وضع ضامن دیه مقتول می‌باشد یا خیر؟

ج

- در فرض سؤال، وجهی برای ضمان راننده نسبت به دیه مقتول بنظر نمی‌رسد بخصوص اگر سوار شدن به چنین ماشینی در چنین محلّی به اصرار خود مسافر عاقل بالغ رشید باشد. بلی اگر شرعا ثابت شود که راننده تقصیر کرده عاقله او ضامن دیه هستند اگر قتل خطائی باشد و در شبه عمد خود راننده ضامن است و چنانچه در خصوص حادثه نزاعی باشد محتاج به مرافعه شرعیّه است.

س‌

‌- اگر کسی بر عکس سیر ماشین، با سرعت حرکت کند و با ماشین برخورد کند و کشته شود، آیا تصادم است و راننده باید نصف دیه‌اش را بپردازد (در فرض شبه عمد) و یا آن که تمام دیه باید پرداخت شود؟

ج

- اگر در وقتی راننده متوجه شود که نتواند خود را کنترل کند دیه دادن بر او واجب نیست ولی اگر در موقعی متوجه شود که قادر بر کنترل هست و به خیال این که برخورد نمی‌کند تصادم نماید بعید نیست در حکم شبه عمد باشد.

س‌

‌- راننده ماشین سواری در داخل خیابان شهر با سرعت مجاز در حرکت است، دو کودک با یکدیگر بازی می‌کنند ناگهان یکی با عجله بسیار خود را به زیر ماشین این راننده می‌اندازد به حدّی که راننده هر گز قادر نیست و نمی‌تواند خود را کنترل کند، کودک زیر ماشین تلف می‌شود در این صورت آیا دیه بر اوست یا بر عاقله و یا بر هیچ کدام؟

ج

- با فرض آن که بچه خودش را جلو ماشین انداخته و راننده هم هیچ گونه قدرتی برای جلوگیری نداشته و مراعات احتیاط در سرعت متعارف شهر را نموده باشد کسی ضامن نیست ولی اگر ورثه مقتول در این امور مدّعی راننده باشند محتاج به مرافعه شرعیّه است.

س‌

‌- کارگری به دستور معمار کار می‌کرد یک روز معمار حاضر نبوده و کارگر مذکور مشغول گود برداری شده، ناگهان خاک ریزش کرده کارگر در زیر آوار مانده می‌میرد آیا معمار ضامن است؟

ج

- در فرض سؤال اگر کارگر بدون امر معمار مشغول گود برداری شده معمار ضامن نیست و اگر بامر او بوده و بر حسب متعارف لازم بوده که معمار احتیاط مناسب را جهت