مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 246

خوب و بی‌عیب شود چهار خمس آن دیه را باید بدهد.

س‌

‌- جراحتی که بسر یا صورت وارد می‌شود دیه آن را مشروحا بیان فرمائید.

ج

- اگر پوست را پاره کند یک شتر دیه آن است و اگر به گوشت برسد و قدری از آن را هم ببرد دو شتر و اگر خیلی از گوشت را پاره کند سه شتر و اگر به پرده نازک استخوان برسد چهار شتر و اگر استخوان نمایان شود پنج شتر و اگر استخوان بشکند ده شتر و اگر بعضی از ریزه‌های استخوان از جای خود بیرون آید پانزده شتر و اگر به پرده مغز سر برسد سی و سه شتر است و در احکام مذکوره در فرض سؤال زن و مرد و بچه و بزرگ تفاوت نمی‌کند.

س‌

‌- هر گاه شبیه جراحاتی که بر سر و صورت وارد می‌شود بر بدن وارد شود دیه‌اش چیست؟

ج

- نسبتی که در جراحات وارده بر سر با دیه کامله هست در فرض سؤال باید در جراحت وارده بر هر عضوی با دیه آن عضو ملاحظه شود، اگر آن عضو، شرعا دیه مقدّره داشته باشد بنا بر این اگر پوست یک دست پاره شود چون دیه مقدّره یک دست پنجاه شتر یا پانصد دینار است و دیه پاره شدن پوست سر یک صدم دیه کامله انسان است دیه آن روی حساب یک صدم دیه دست، نصف شتر یا پنج دینار است و اگر پوست یک بند از انگشت ابهام که دو بند دارد پاره شود چون دیه یک بند آن پنج شتر یا پنجاه دینار است بحساب یک صدم، یک بیستم شتر یا نصف دینار می‌شود و اگر پوست یک بند از سایر انگشتان که سه بند دارند پاره شود چون دیه مقدّره یک بند سه شتر و ثلث آن یا سی و سه دینار و ثلث دینار است بحساب یک صدم، یک سی‌ام شتر یا یک ثلث دینار می‌شود و اگر جراحت وارده بر یک دست به گوشت برسد و کمی از آن را هم ببرد دیه آن دو صدم از پنجاه شتر یا از پانصد دینار است که یک شتر یا ده دینار می‌شود و اگر جراحت وارده بر یک بند انگشت ابهام مثلا به گوشت برسد و کمی از گوشت را هم ببرد دیه آن بحساب دو صدم یک دهم شتر یا یک دینار می‌شود و به همین حساب است در تمام مراتب جراحات.

س‌

‌- یک تریلی و یک کامیون با هم تصادف می‌کنند و راننده تریلی از نظر پلیس راه، صد در صد مجرم شناخته شده و راننده تریلی اعتراف کرده که خودم تقصیر دارم در ضمن گواهی نامه رانندگی هم نداشته، در این حادثه که راننده کامیون جان خود را از