مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 259

شرعی سه ربع مثقال صرّافان یعنی هیجده نخود است و چنانچه نزاع موضوعی در بین باشد محتاج به مرافعه شرعیّه است.

س‌

‌- در شکستن استخوان پا که سالم شود چهار پنجم از یک پنجم نصف دیه است و ساق پا دو استخوان در کنار هم دارد اکنون چنانچه در یک جا، دو استخوان شکسته شود دو شکستگی محسوب می‌شود و یا یک شکستگی؟

ج

- در فرض سؤال بنا بر مشهور بین علماء اعلام، اگر هر دو استخوان، از ساق یک پا، شکسته و بعد بهبود یافته، جانی باید صد دینار دیه بدهد و اگر یکی از دو استخوان ساق شکسته و بهبود یافته باید پنجاه دینار بدهد و چنانچه با تراضی طرفین باشد بی‌اشکال است.

س‌

‌- این که در دیه جراحات سر و صورت، مثل حارصه و دامیه و امثال آن، شتر، ذکر شده آیا خصوصیّتی دارد و یا این که می‌توان از پنج نوع دیگر هم حساب کرد؟

ج

- القاء خصوصیّت، بعید نیست، مخصوصا در صورت عدم امکان ردّ شتر و احوط تراضی است بلکه ترک نشود.

س‌

‌- آیا شتر و دینار در دیات جروح و امثال آن خصوصیّتی دارد یا نسبت به دیه کامله باید ملاحظه شود مثلا شتر یعنی یک صدم دیه کامله، و لو این که از نقره سکّه دار پرداخت شود؟

ج

- در دیات اعضاء و منافع، که تعبیر به دیه قتل یا نصف و ثلث و نظایر آنها شده، تخییر بین اقسام دیات، بعید نیست و هم چنین در مثل شکستن استخوان پا، یا دست، که خمس دیه، در بعض صور، تعیین شده، تخییر، بعید نیست و لکن در موردی که مثل دیه سرخی و نظایر آن باشد احتیاط ترک نشود، و امّا در موارد قصاص چون قبول دیه و عدم قصاص، موقوف به رضایت مجنی‌ّ علیه، در اخذ دیه می‌باشد اجبار بر اخذ نوع مخصوص، جایز نیست.

س‌

‌- اگر کسی دست کسی را بشکند یا کبود یا سرخ کند دیه هر کدام را مشخص فرمائید.

ج

- دیه شکستن دست، اگر خوب شود و کجی یا عیب در آن نباشد هشتاد دینار است و اگر کجی یا عیب در آن باشد صد دینار و دیه سرخی، اگر در سر و صورت باشد یک دینار