مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 276

س‌

‌- زید دارای باغ و مزرعه است و هم‌سایه‌ای دارد که دارای حیوانات از قبیل گاو و گوسفند و غیر اینها می‌باشد که به باغ و مزارع زید در هر شب و روز ضرر وارد می‌آورد و زید چندین مرتبه به هم‌سایه‌اش ابلاغ می‌نماید که جلوی حیوانات خود را بگیرد ولی هم‌سایه به تقاضای زید توجهی نکرده لذا زید برای جلوگیری از ضرر مقداری سم‌ّ در میان مزرعه و باغ خود بریزد و حیوانات هم‌سایه بر اثر خوردن سم‌ّ نابود شوند آیا زید ضامن می‌شود و باید غرامت بدهد یا نه؟

ج

- در فرض سؤال اگر به صاحبان حیوان اعلام نماید که در مزرعه سم‌ّ ریخته و صاحب حیوان مراقبت از حیوان نکند و بخورد و تلف شود صاحب مزرعه ضامن نیست.

س‌

‌- اگر حیوانی بیاید وسط جادّه ماشین و به جهت سرعت ماشین راننده نتواند آن را کنترل کند در نتیجه حیوان تلف شود آیا راننده ضامن است یا نه و اگر حیوان خود را بماشین بزند و ماشین صدمه به بیند در این صورت مالک حیوان ضامن است یا نه؟

ج

- موارد مختلف است اگر مثلا حیوان دفعة وارد شود جلو ماشین و تلف شود راننده ضامن نیست ولی اگر به واسطه تقصیر راننده و سرعت زیاد ماشین باشد راننده ضامن است و هم چنین اگر حیوان مستعصی است که بر مالک لازم است مراقبت از صدمه به دیگران و به واسطه عدم مراقبت بماشین خسارت وارد کرده مالک ضامن است و الّا ضامن نیست.

س‌

‌- کشتن حیوانات اهلی مانند گربه آن هم بطور فجیع که در اطاق حبس شود و با شدت ضربات آن را بکشند و یا پرنده‌ای مانند کبوتر و کبگ اهلی را از روی غضب سر از تنش بکنند موجب صدقه یا مثلا دیه می‌شود یا نه؟

ج

- دیه ندارد و لکن این گونه اذیت به حیوانات ظلم است و مکافات آن عذاب اخروی است.

س‌

‌- بنده در حدود پنج سال پیش که پانزده ساله بودم گاوی در خانه داشتم و آن گاو یک روز مرا آن قدر عصبانی کرد که او را گرفتم به درختی بستم آن قدر با چوب گاو را زدم که حتی بر چشمان گاو اشک جاری بود و الآن که بیست سال دارم آن روز که به یادم می‌افتد خیلی ناراحت می‌شوم نمی‌دانم چه کاری باید در مقابل این کار بکنم تا جبران شود.

ج

- از عمل خود توبه کنید و از این بعد هم حیوانات را اذیّت نکنید إن شاء اللّه تعالی توبه شما قبول می‌شود.