مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 278

می‌دهند، آیا این مبلغ حکم دیه را دارد و می‌شود در آن تصرف کرد یا نه و در صورت جواز تصرّف چگونه بین ورثه تقسیم می‌شود آیا به زوجه هم می‌رسد یا نه؟

ج

- آن چه که بیمه به ورثه مقتول می‌دهد در حکم دیه است گرفتن آن اشکال ندارد و پس از اداء دین و وصیّت، بیمه بین ورثه حتی زوجه مانند سایر ترکه کما فرض اللّه تقسیم می‌شود. بلی اگر مقررات بیمه آن باشد که مثلا بخصوص اولاد بدهند بقیه ورثه از آن ارث نمی‌برد.

س‌

‌- راننده در موقع سیرش تصادفی کرده صدمه جانی و مالی به کسی می‌زند تکلیف او چیست؟ ثانیا اگر راننده در موقع رانندگی خیلی با احتیاط بوده یا بی‌احتیاطی کرده است حکم هر دو صورت را بیان فرمائید.

ج

- اگر معلوم باشد که راننده تقصیر نموده یعنی با احتیاط حرکت نکرده و مصدوم هم تقصیر نکرده راننده ضامن است و حکم شبه عمد را دارد که دیه بر خود او است و اگر با احتیاط حرکت نموده و مصدوم تقصیر کرده و خود را در معرض صدمه درآورده راننده ضامن نیست و اگر هیچ یک تقصیر نکرده‌اند حکم خطاء را دارد و در خطاء دیه بر عاقله است.

و با جهل باین خصوصیات مصالحه نمایند و نسبت به صدمه مالی هم راننده ضامن است اگر چه خطاء صدمه زده باشد مگر آن که تلف مستند به صاحب مال باشد مثل این که هنگام حرکت ماشین مال خود را زیر ماشین بیندازد.

س‌

‌- شخصی مبتلا به مرض فشار خون و ناراحتی بوده و مراجعه به دکتر می‌کرده مقداری بهبودی حاصل نموده و می‌توانسته به امور کشاورزی خود رسیدگی نماید.

یک روز صبح جهت سرکشی و نظارت بر امر کشاورزی به صحرا رفته بعد از مراجعت نزدیک محل که آمده اوضاع را آشفته دیده و سر و صدایی به گوشش خورده و از کسی استعلام کرده که این سر و صدا چیست، او جواب داده که پسرت با چند نفر از فامیلهایت بضرب گلوله کشته شدند، پس از شنیدن این خبر فوری دچار سکته قلبی شده و فوت نموده است و چون در بین خانواده ایشان و ضاربین از سابق اختلافی بوده آیا ورثه متوفّای مزبور شرعا حق گرفتن دیه از اشخاصی که این چند نفر را مجروح و باعث این فاجعه شده‌اند دارند یا نه؟

ج

- در مفروض مسأله ظاهر آن است که ورثه حق مطالبه دیه از اشخاص مزبوره را ندارند.