مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 293

می‌باشد، فرزند، نفر دیگر را همراه نموده می‌روند با شخص مذکور بزد و خورد مشغول شده در نتیجه ضربات این دو نفر، دو نفر دیگر کشته می‌شوند، آیا گناه قتل و دیه آنها و خسارات وارده دولتی بر ذمّه خود آن دو نفر است یا به عهده دستور دهنده؟

ج‌

‌- در فرض سؤال اگر مباشرین قتل بالغ و عاقل باشند گناه قتل و قصاص یا دیه بر عهده خود آنها است و حق مطالبه خسارات را نیز از آمر ندارند. بلی کسی که امر بقتل نماید و به امر او دیگری را بکشند باید شرعا او را تا آخر عمر حبس نمایند.

س‌

‌- کسی که مرتکب اعمال فاسده و منافی عفّت و اخلاق شده که اگر مورد محاکمه شرعی قرار بگیرد قتلش واجب می‌شود، هر گاه بدون محاکمه و حکم قاضی، شخصی او را بقتل رساند و انگیزه او، همان فساد و انحراف مقتول باشد آیا بر چنین قاتلی، قود و دیه تعلق می‌گیرد یا خیر؟

ج‌

‌- در فرض مسأله، اقوی عدم تعلق قود و دیه است لکن به جهت ترک استیذان، از حاکم شرع، آثم و معصیت کار است.

س‌

‌- اگر شخصی، دیگری را مجروح نمود و مجروح قبل از آن که برای قصاص یا گرفتن دیه و یا ارش یا مقداری که حاکم تعیین می‌کند در بعضی از صور دعوی توسط همان شخص، یا شخص دیگر به قتل برسد آیا حق دعوی و یا حق‌ّ قصاص و سایر حقوق مذکوره به ارث به ورثه مقتول می‌رسد یا نه و بطور کلی حقوق کلّا یا بعضا به ارث می‌رسد یا نه؟

ج‌

‌- ورثه او حق‌ّ اقامه دعوی نزد حاکم شرعی دارند و با فرض اثبات مدّعی حق گرفتن دیه جراحت یا قتل را از قاتل دارند و در صورت قتل عمد یا جرح بعضی از اعضاء مانند دست و یا پا خود مجروح یا ورثه‌اش حق قصاص دارند.

س‌

‌- اسقاط عمدی جنین بعد از ولوج روح، به وسیله مادر یا دیگری، موجب قصاص می‌باشد یا خیر؟

ج‌

‌- اسقاط عمد جنین، بعد از ولوج روح، موجب دیه بر جانی است و قصاص ندارد.

س‌

‌- زنی در موقع طلاق، اقرار به حامله شدن خود نکرد، فردای آن روز پیش طلاق دهنده رفت و اقرار به حامله بودن خود کرد و پس از چندی در زایشگاه، دو دختر بچّه زایمان کرد و دختر بچّه‌ها را تحویل شوهرش داد، فامیل زن نگذاشتند زن با شوهرش برود

زندگی کند و دختر بچّه‌ها را شیر دهد و زن در منزل پدرش بود، زن پدر خود را فرستاد که بچّه‌ها را بدهید من شیر بدهم، بچّه‌ها را آوردند منزل پدرش، چهار روز آنها را شیر داد، دائیهای زن خبردار شدند و به او گفتند اگر این بچّه‌ها را شیر بدهی ترا می‌کشیم، زن از ترس دائیهای خود نتوانست آنها را شیر بدهد و یکی از بچّه‌ها در اثر بی‌شیری تلف شد آیا این طفل که از بی‌شیری مرده دیه دارد یا خیر؟

ج‌

‌- در صورتی که شرعا ثابت شود که فوت بچّه در اثر شیر ندادن مادر بوده و مادر از ترس دائی، بچّه‌اش را شیر نداده، مادر قصاص می‌شود و دائی را حبس ابد می‌نمایند و چنانچه نزاع، موضوعی باشد مرافعه شرعیّه لازم دارد.

«پایان»