مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 71

بیش از حق آب بردن از قنات را نداشته‌اند و اللّه العالم.

س‌

‌- در مجاورت قریه‌ای (البته خارج از حریم) اثر جویی بوده که کسی به یاد ندارد که در چه زمانی و مال چه کسی بوده از اهل قریه شخصی اقدام به احداث جوی و آباد کردن زمین نامبرده می‌نماید اهل قریه که با ایشان نسبت فامیلی هم دارند می‌گویند که این زمین و جوی مال همه ما می‌باشد و دلیل می‌آورند که سی إلی چهل سال قبل اشخاصی از قریه دور دستی که اقدام به احیای آن جوی و زمین کرده بوده‌اند پدران ما از اقدام آنان مانع شده و مبلغی را هم در همین رابطه در حکومت وقت خرج کرده‌اند و دست آنان را کوتاه نموده (ولی پدران این شخص و خودش هیچ گونه کاری روی جوی و زمین انجام نداده‌اند) شخص مزبور می‌گوید من آباد می‌کنم و بعد از چند سال تقسیم می‌کنیم، خلاصه در مدت دو سال جوی را احداث و زمین را آباد می‌کند، چهارده سال نامبرده از آن استفاده می‌کند اهل قریه خواهان تقسیم زمین هستند نامبرده می‌گوید من احیاء کرده‌ام و مال من است، نظر مبارک را بیان فرمائید.

ج‌

‌- از قضیه شخصیه اطلاع ندارم ولی بطور کلی با فرض آن که زمین حریم قریه نباشد اگر شرعا ثابت شود که منع کنندگان زمین را احیاء کرده و مالک آن بوده‌اند و اعراض هم نکرده‌اند باید زمین طبق قرارداد تقسیم شود و در غیر این صورت زمین متعلق به کسی است که آن را آباد کرده و کسی حق تعرض به او ندارد و در نزاع موضوعی مرافعه شرعیّه لازم است.

س‌

‌- جنگلهائی در گیلان و مازندران موجود و سابقا رؤسای قبائل و خوانین از آنها بعنوان باج چیزی می‌گرفتند و رعیتها آن جنگلها را احیاء نمودند و باغات مرکّبات و زمین برنجکاری و خانه و منزل تهیه کردند، آیا فعلا هم باید بعنوان باج به کسی چیزی بدهند یا آن که به مقتضای فرمایش معصوم علیه السلام من احیی ارضا میتة فهی له؟

ج‌

‌- در فرض سؤال اگر احیاء کنندگان بقصد تملّک آنها احیاء نموده باشند ملک آنها است و اگر بقصد تملّک خودشان احیاء نموده باشند ملک خودشان است و اگر بقصد تملّک هر دو احیاء نموده باشند هر دو مالک می‌باشند.

س‌

‌- کوهی است که نزد آن یک قریه هست آیا دامنه آن کوه حریم آن قریه