مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 81

جمهوری اسلامی، چنانچه ادعا گردد که متعلق به وقف است، قابل قبول است، یا خیر و چنانچه فردی، زمین موات را وقف کرده باشد صحیح است یا نه.

ج‌

‌- در فرض سؤال، چنانچه زمین مزبور هیچ گاه آباد نشده باشد، قابل وقف نیست مگر این که احیاء شود و بعد از احیاء، وقف گردد. بلی اگر حریم ده وقفی باشد در آن حریم نیز تصرف غیر وقفی نمی‌توان کرد.

س‌

‌- مالک زمینی، مقدار معینی از زمین خود را به زارعی بعنوان مزارعه و یا ..

واگذار نمود و پس از مدتی زارع با دست خود بدون اخذ اجرت زمینهای موات اطراف آن را احیاء کرده، بفرمایید این زمینهایی که بدست زارع و بدون اخذ اجرت احیاء شده شرعا ملک کیست؟

ج‌

‌- در فرض سؤال اگر زمین موات حریم آبادی یا حریم ملک شخصی نباشد با احیاء بقصد تملک، مالک می‌شود و اگر حریم بوده تملّک آن موقوف به رضایت و یا عدم منع صاحبان حریم است و بدون رضایت یا با منع آنها، به احیاء مالک نمی‌شود.

س‌

‌- زمینی که حریم یک دهستان هشت هزار نفری است اگر موات باشد، کسی به احیاء، مالک آن می‌شود یا خیر و حریم ده یا شهر چه مقدار است؟

ج‌

‌- شرط مالک شدن زمین موات، به احیاء، آنست که زمین موات، حریم ده یا شهر و یا حریم ملک شخصی کسی نباشد و این که حریم ده و یا شهر چه مقدار است بستگی به تصدیق اهل خبره دارد.

س‌

‌- سه قریه با هم متصل هستند و ضمنا می‌دانی هست که از آباء و اجداد این میدان بعنوان چراگاه هر سه قریه مورد استفاده بوده است و اکنون هم بهمان وضع می‌باشد فعلا دو قریه می‌خواهند آن چراگاه را آباد کنند و اهالی قریه سومی آنها را منع می‌کنند آیا حق منع دارند یا نه و آیا این میدان موات مقابل هر قریه حریم آن قریه خواهد شد یا خیر؟

ج‌

‌- در فرض سؤال که میدان مزبور از قدیم چراگاه هر سه قریه بوده ظاهر این است که حریم هر سه قریه است و احیاء و تملک موقوف به رضایت همه صاحبان حق است و سؤال از این که میدان مزبور حریم هر سه قریه است یا خیر تعیین موضوع است و شأن فقیه یست و مربوط به عرف و اهل محل است.