مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 82

احیاء موات به چه چیز محقّق می‌شود

س‌

‌- ما اهالی قریه‌ای از آستان مازندران هستیم که حریم این محل، حدود چهار فرسخ در چهار فرسخ جنگل است و از قدیم الایام هر کس مقداری از این جنگل را دیوار چوبی کرده و مال شخصی خود قرار داده و گاوهای خود را در آنجا می‌چراند و در بعضی از فصول سال، مثلا دو یا سه ماه بهار، به افراد محل خود، که چنین جای شخصی، ندارند و دارای گاو شیرده هستند اجازه می‌دهد که گاوشان در آنجا بچرد و در بقیه سال، اگر بنا باشد که گاوشان در این محل بچرد، از صاحب گاو اجاره می‌گیرد و این تحجیر شخصی، بین مردم، خرید و فروش می‌شود و نیز به ارث برده می‌شود و احیانا، بعضیها وقف هم کرده‌اند خواهشمندیم مرقوم بفرمایید آیا این عمل ما سبب می‌شود که ما مالک آن باشیم و آیا این وقف صحیح است و آیا می‌توانیم خرید و فروش بکنیم و می‌توانیم به افرادی که از اهل این محل هستند و دارای گاو هستند و این چنین ملکهایی ندارند اجاره بدهیم و می‌توانیم از پدران‌مان که چنین کاری کرده‌اند و دارای سند می‌باشند ارث ببریم یا نه؟

ج‌

‌- در فرض سؤال، مجرّد دیوار کشی، در اطراف بیابان، برای انتفاع از علف خود روی آن، و اشجار طبیعی جنگلی آن، بدون تصرفات دیگر از قبیل زرع و غرس اشجار، و تسویه زمین آن، برای غرس یا زرع سبب تملّک آن نمی‌شود و صاحب دیوار، مالک محوطه نمی‌شود. بلی اگر زمین را در آنجا تسویه کرده برای زرع یا غرس و در آنجا زرع یا غرس کرده محوطه تسویه شده مزروعه یا مغروسه را مالک می‌شود.