مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 85

س‌

‌- از زمان قدیم در اطراف استخرهای دهات یک قسمت زمینهایی را رها کرده و زراعت نمی‌کرده‌اند و از زمینها به منظور تجمّع اهالی و خوابیدن گوسفندان و غیره استفاده می‌شده و ضمنا طبق سهام در همین زمینها درختکاری هم می‌شده آیا جایز است چند نفر از اهالی، اطراف درخت فوق الذکر را دیوار بکشند و آیا احتمال دارد که زمین درخت ملک کسی باشد ولی در عین حال بر حسب عادت و رسوم حق نداشته باشد دیوار بکشد و باید جهت استفاده عموم آزاد باشد.

ج‌

‌- در فرض مسأله که زمینهای مزبور مورد حاجت اهالی بوده از جهت اجتماع خود و حیواناتشان جایز نیست بدون رضایت آنها تصرف نمایند و دیوار دور آن بکشند که مانع از رفع حوائج بشود.

س‌

‌- با کمبود جا، برای محصلین، هر سال به تعداد آنها نیز افزوده می‌شود و جائی هم بعنوان رایگان یا اجاره بعنوان مدرسه بما نمی‌دهند زمین هم برای ساختن مدرسه نداریم، اکنون بفرمایید در زمینهای اطراف امام زاده که همه وقف است چه مزروعی و چه ساختمانی آیا جایز است در حریم قبرستان، مدرسه، احداث کنیم یا خیر و آیا می‌شود از دفن اموات که از اطراف، برای دفن در جوار امام زاده می‌آورند جلوگیری کرد؟

ج‌

‌- در فرض سؤال، حریم قبرستان متعلق به خود قبرستان است و بناء مدرسه در آنجا جایز نیست و چنانچه از قطعه زمین زراعی موقوفه، به مدت طویلی اجاره نمایید به اجرت متعارف، با اذن متولّی و نظر خبره، جهت ساختمان مدرسه، و اجرت آن، سال به سال به مصرف موقوفه، به وسیله متولّی شرعی آن برسد، جایز است از آن زمینها، اجاره نمایید و از دفن اموات حق جلوگیری ندارید چون توسعه از جهتی با تضییق از جهت دیگر، جایز نیست.

س‌

‌- آب پشت بام یک خانه قدیمی بسوی زمینی که در ملکیّت کسی نبود سرازیر می‌شد بعد از چند سال دولت در آن زمین، بیمارستان درست کرده و از جریان آب ناودان به آن، ممانعت می‌کند آیا حق دارد یا خیر؟

ج‌

‌- از قضیّه شخصیّه اطلاع ندارم بطور کلی اگر قبلًا زمین، ملک کسی نبوده و مجرای ناودان بر آن زمین بوده فعلًا کسی حق مزاحمت و جلوگیری از آب ناودان را ندارد و در نزاع موضوعی مرافعه شرعیّه لازم است.