مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 89

کسانی که مشاعا مالک هستند می‌توانند باعث ضرر آن اشخاص بشوند یا نه؟

ج‌

‌- اگر معلوم باشد اشخاصی که غرس اشجار کرده‌اند حق این انتفاع را از آب ندارند صاحبان آب می‌توانند مجرای آن را تغییر دهند و اگر معلوم باشد که غارسین اشجار مذکوره حق‌ّ انتفاع از آب داشته‌اند، تغییر مجرای نهر جایز نیست و اگر نزاع موضوعی باشد مرافعه شرعیّه لازم است.

س‌

‌- در افغانستان درّه‌ایست مال دو دهکده - دهکده اوّل در اوّل درّه واقع شده و دهکده دوّم در وسط درّه می‌باشد و از آنجا تا آخر درّه، منطقه‌ایست دارای آب و زمین کشاورزی و تپّه‌های پر علف و هیزم، به گفته پیر مردان، از قدیم، هر دو دهکده، از آب و علف صحرای آن درّه، بطور تقسیم، و از هیزم، بطور مشترک استفاده کرده‌اند، مدتی است که دهکده دوّم، اوّلی را به ادّعای حریم، از هیزم مانع شده، در حالی که دهکده اوّل، از آب و زمین کشاورزی و علف صحرا و درّه، به قرار تقسیم قبلی، استفاده می‌کنند آیا می‌توانند از هیزم نیز استفاده کنند یا ادّعای حریم آنها درست است؟

ج‌

‌- در فرض سؤال اگر انتفاع ده اوّل، از هیزم حریم ده دوّم، موجب تضییق بر اهالی آن ده نباشد، نمی‌توانند، مانع از هیزم بردن اهالی ده اوّل شوند و اگر موجب تضییق بشود می‌توانند ممانعت کنند.

س‌

‌- یک مقدار آب، در دامنه کوهپایه، وسط درّه، جاری می‌باشد و در اطراف آن، چندین درخت وجود دارد که تقریباً در حدود سی سال پیش شخصی آن را به نام خود به ثبت رسانده است و تا قبل از فوت وی، مالک، خود نامبرده بوده و بعد از فوت او، ورّاث قانونی او، مالک می‌باشند ضمناً این نکات به عرض می‌رسد که آب مزبور، از بدو مالکیت شخص مذکور تا کنون، مورد استفاده قرار نگرفته و این آب تا کنون بدون استفاده بوده و هرز می‌رفته، اخیرا مردم روستایی با کمک جهاد سازندگی، لوله کشی کرده‌اند و آب مزبور را جهت استفاده، به منازل آورده‌اند و مالکین (ورّاث) آب مزبور، اظهار نارضایتی می‌کنند و می‌گویند ما راضی نیستیم، چون بما ارث رسیده و ما مالک این آب می‌باشیم، بفرمایید آیا از آب مزبور برای وضو و غسل و نیز در حمّام عمومی می‌شود استفاده کرد یا خیر؟

و سؤال دیگر این که چنانچه جهت استفاده در منازل و حمّام عمومی، مانع شرعی