مجمع المسائل - جلد سوم‌ صفحه 90

نداشته باشد چون برای استفاده در منازل لوله کشی شده آیا در بعضی مواقع که به مدت چند شبانه روز برای منبع خصوصی، و مرغداری از آن استفاده می‌کنند و هر شبانه روز را به یک مبلغ جزئی، خرید و فروش می‌کنند و پول آن را خرج کارهای لوله کشی و کارهای خود آب می‌کنند اشکال دارد یا خیر؟

ج‌

‌- اگر آب مذکور قنات ملکی داشته یا صاحب درختها، عملی روی آن انجام داده، بدون اجازه ورثه او، تصرف در آن جایز نیست و اگر از میان کوه و درّه، چشمه طبیعی است، بمقدار احتیاج اشجار واقع در اطراف آن، متعلق به صاحبان اشجار است و در اضافه از مقدار احتیاج اشجار، استفاده اهل ده به وسیله لوله کشی اشکال ندارد و وضوء و غسل از آن صحیح است و در نزاع موضوعی مرافعه شرعیّه لازم است. و جواب سؤال بعد نیز معلوم می‌شود.

س‌

‌- در اثر باریدن سیل جاری می‌شود آیا آب سیل مال همه مردم قریه است یا مربوط به مالکین قریه است؟

ج‌

‌- مادامی که در نهر ملکی وارد نشده همه اهل قریه حق استفاده از آن را دارند و امّا بعد از ریختن به نهر ملکی و قصد تملّک از طرف مالک نهر، آب مال مالک نهر است.

و اللّه العالم.

س‌

‌- عده‌ای از اهل روستا در چمن زید کانال درست کرده و آب چمن را بدون رضایت زید به حمّام عمومی می‌برند و زید می‌گوید اگر من از آن آب حقّی دارم جهت حمّام رضایت نمی‌دهم در این صورت در آب حمّام مذکور غسل و وضوء چه صورت دارد؟

ج‌

‌- از وضع چمن مورد سؤال اطلاع ندارم چنانچه چمن مزبور محیاة بالاصل بوده از انفال است و همه مسلمین حق استفاده از آن را دارند و اگر محیاة بالعرض باشد مال احیاء کننده است و تصرف در آن بدون اجازه مالک حرام و وضوء و غسل با آن بدون رضایت مالک آن باطل است.

س‌

‌- طرف غرب قریه ما تماماً کوه و زمین موات است بعضی از اهالی خانه خود را توسعه داده و از زمین‌های مذکوره به خانه و ملک خود اضافه و ساختمان کرده‌اند یک عده دیگر که خانه دارند می‌گویند آن زمینها، مال تمام اهالی است باید شما پول بدهید که