- پیشگفتار 1
- فصل اول: تفسیر و نکتههای آیات حج 6
- کعبه مرکز امنیت 6
- تقاضای ابراهیم برای ساکنان مکه 14
- پنج تقاضای مهم در تجدید بنای کعبه 19
- تغییر قبله 30
- توجه به سمت مسجدالحرام در نماز 36
- تشریع طواف میان صفا و مروه 41
- عدم مقاتله با مشرکان در نزد مسجد الحرام 49
- دستورالعمل پیرامون اعمال حج 53
- زاد و توشه معنوی سفر حج 63
- فعالیتهای اقتصادی در موسم حج 69
- یاد خدا در سفر حج 76
- فداکاری امیر المؤمنین در لیلة المبیت 87
- آیات روشن الهی در خانه کعبه 99
- حرمت صید در حال احرام 110
- آزمایش خداوند در حج 114
- کفاره صید در حال احرام 118
- حرمت شکار در خشکی 124
- کعبه مرکز قیام جامعه اسلامی 126
- برائت از مشرکان در حج 130
- حج اکبر 136
- تجاوزکاران پیمان شکن 142
- پیکار با مشرکان پیمان شکن 149
- برتری ایمان به خدا و قیامت و جهاد بر عمران مسجدالحرام 157
- ممنوعیت ورود مشرکان به مسجد الحرام 169
- غار ثور 173
- فضیلت پیشگامان در اسلام 179
- تقاضای امنیت برای شهر مکه 198
- تساوی حقوق مسلمانان در مسجدالحرام 207
- حرمت کعبه در پیشگاه خداوند 211
- دعوت به حج از وظایف رهبران الهی 214
- دستیابی به منافع مادی و معنوی حج 218
- لزوم تقصیر در حج 223
- رعایت دستورات الهی در حج 226
- تعظیم شعائر حج نشانه تقوای قلب 230
- قربانی در حج 233
- رسیدگی به محرومان در حج 236
- حضرت ابراهیم علیه السلام و قربانی در راه خدا 241
- سورهی فتح 261
- سیمای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و یاران او 277
- رعایت ادب در محضر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 282
- دوستی نکردن با دشمنان خدا 289
- سیمای منافقان 297
- بهرهمندی از حلال خداوند 310
- سخن گروهی از مؤمنان جن 318
- غار حراء 323
- کیفر سوء قصد به خانه خدا 329
- سورهی قریش 333
- به حضور پیامبراکرم صلی الله علیه و آله رسیدن 337
- فصل دوم: تفسیر و نکتههای آیات مربوط به مدینه منوره 337
- عدم نزول عذاب با وجود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 342
- استغفار پیامبر صلی الله علیه و آله برای مردم 350
- اخلاق پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 357
- مسجد ضرار 363
- داستان جنگ احد 375
- جنگ احزاب 436
- جنگ تبوک 451
- همگام بودن با معصومین علیهم السلام 467
- عدم جواز تخلف از فرمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 473
- عصمت اهل بیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 478
- داستان مباهله 494
- رؤیای صادقهی پیامبر صلی الله علیه و آله پیرامون ورود به مسجد الحرام 512
من خیال میکنم خوب بود آقایان که با کمال بیپروایی جملهی «و أیده بجنود لم تروها» را هم در شأن ابوبکر گفتند با کمی بیپروایی دیگری فرع سوم یعنی جملهی «و جعل کلمة الذین کفروا السفلی» الخ، را هم نازل در شأن وی میشمردند، تا هیچ تفکیکی در سیاق لازم نیاید.(1)
فضیلت پیشگامان در اسلام
«وَ السبِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهجِرِینَ وَالْأَنصَارِ وَ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسنٍ رَّضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَنتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الْأَنْهرُ خلِدِینَ فِیهَآ أَبَدًا ذَ لِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ»(2)
ترجمه
پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار، و کسانی که به نیکی از آنها پیروی کردند، خداوند از آنها خشنود گشت، و آنها (نیز) از او خشنود شدند؛ و باغهایی از بهشت برای آنان فراهم ساخته، که نهرها از زیر درختانش جاری است؛ جاودانه در آن خواهند ماند؛ و این است پیروزی بزرگ!
تفسیر
گرچه در بارهی شأن نزول آیهی فوق، مفسران روایات متعددی نقل کردهاند، ولی چنان که خواهیم دید هیچ کدام از آنها «شأن نزول» آیه نیست، بلکه در واقع بیان
1- المیزان/ ج 9/ ص 435
2- توبه/ 100