کتابخانه بالقرآن

درسنامه درآمدی بر فقه مقارن صفحه 10

صفحه 10

فصل اول: آشنایی با پیشینه مذاهب فقهی و چکیده‌ای از آراء اصولی آنها

اشاره‌

اشاره

نخستین شکافی که در میان مسلمانان، پس از عروج پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم به ملأ اعلی، ایجاد شد، اختلاف درباره مرجعیت علمی و سیاسی اهل بیت علیهم السلام بود و ریشه‌های این اختلاف در زمان حیات پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم وجود داشت. پیروان اهل بیت علیهم السلام بر این باور بودند که مرجعیت علمی و سیاسی باید به دست کسانی باشد که عصمت و مصونیت خدایی داشته باشند. (1)و این ویژگی تنها در اهل‌بیت علیهم السلام وجود دارد. ایشان با توجه به آیات فراوان قرآنی، مانند آیه ولایت، آیه اولی الأمر، آیه تطهیر و حدیث غدیر و ثقلین، (2)بر تمسک به عترت طاهره در مسائل علمی؛ به ویژه فقه و شریعت اسلامی، و اطاعت از ایشان در امور دینی و دنیوی پافشاری داشتند. در مقابل، اگرچه عامه بر اساس آیه «قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی»، شوری: 23 به مودت خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم معتقد بودند؛

1- ن. ک به: علّامه طباطبایی، شیعه در اسلام، صص 39- 35
2- پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در مواقف گوناگون حدیث ثقلین را بیان کرده‌اند؛ مانند روز غدیر، روز عرفه درحجةالوداع، بر منبر خویش در مدینه، بعد از انصراف از طائف، در حجره خویش در بستر بیماری فرمود: «یا أیّها النّاس إنّی ترکت فیکم مَا إنْ أخذتم به لَنْ تَضلُّوا؛ کتاب اللَّه و عترتی أهل بیتی»، امام شرف‌الدین گوید: «الصحاح الحاکمة بوجوب التمسک بالثقلین متواترة و طرقها عن بضع و عشرین صحابیاً متضافرة، إلی أن قال: وقد اعترف بذلک جماعة من أعلام الجمهور حتّی قال ابن حجر- إذا ورد حدیث الثقلین- ثمّ اعلم ان الحدیث التمسک بهما طرقاً کثیرة وردت عن نیف و عشرین صحابیاً». ن. ک. به: المراجعات، صص 22- 19؛ سید مرتضی عسکری، معالم المدرستین، ج 1، صص 525- 523