درسنامه درآمدی بر فقه مقارن صفحه 177

واجب دوم: تکبیرة الاحرام‌

1. معنای تکبیرة الاحرام و حکم آن‌

مذاهب اسلامی؛ به نظر تمام مسلمانان، تکبیرة الاحرام دخول در محرّمات نماز است؛ به گونه‌ای که پس از آن، انجام اعمال منافی نماز حرام خواهد بود. فقهای اسلامی- جز حنفیه- تکبیرة الاحرام را فرض نماز می‌شمرند ولی حنفیه آن را شرط می‌دانند و لذا حنفیه بر این نظریه‌اند که هنگام گفتن تکبیرة الاحرام، اموری؛ مانند طهارت و ستر عورت- که از شرایط نماز است- در تکبیرة الاحرام شرط نیست. (1)یادآوری:

علاوه بر اجماع، روایات صحیحی از اهل سنت؛ مانند «مفتاح الصلاةِ الطهور، و تحریمها التکبیر و تحلیلها التسلیم» دلالت بر لزوم تکبیرة الاحرام دارد. آیه «وَ رَبَّکَ فَکَبّر» (مدثر: 3) نیز دلیل لزوم آن شمرده شده است.

2. لفظ تکبیرة الاحرام‌

مذاهب فقهی- جز حنفیه- تکبیرة الاحرام را مرکب از دو لفظ می‌دانند: 1. لفظ جلاله 2. اکبر و افتتاح نماز بدون این دولفظ را نادرست می‌شمارند ولی حنفیه افتتاح با تکبیر را واجب می‌دانند نه فرض و ترک آن را موجب حرمان از شفاعت دانسته‌اند ولی مبطل نماز نمی‌شمرند. به نظر آن‌ها افتتاح صلاة باید با صیغه‌ای باشد که نشان از تعظیم اللَّه است؛ مانند «سبحان اللَّه»، «الحمدللَّه»، «لااله‌الّااللَّه»، «اللَّه رحیم»، «اللَّه کریم» ولی با استغفار یا استعاذه یا حوقله جایز نیست؛ چون تعظیم در آن نیست. در مذهب امامیه علاوه بر تکبیرة الاحرام، شش تکبیر دیگر نیز در ابتدا مستحب است و دعاهایی میان آن‌ها مأثور می‌باشد که مناسب