درسنامه درآمدی بر فقه مقارن صفحه 191

و سجده بر ذهب و فضه و معدن و حنطه و شعیر و شیشه و قیر و ذغال و مواد شیمیایی صحیح نیست.

مذاهب چهارگانه؛ در صحت سجود شرط است چیزی که پیشانی بر آن استقرار می‌یابد، خشک باشد و اگر پیشانی را بر کف خود بگذارد، باطل است. و تنها حنفیه آن را مکروه می‌شمارند. همچنین سجده بر چیزی که پوشیده یا با خود، شئ حمل می‌کند، به نظر شافعیه باطل است و به نظر بقیه مکروه. سجده بر کور عمامه که بخشی از پیشانی را پوشانیده صحیح است، جز نزد شافعیه که می‌گویند باید پیشانی مکشوف باشد.

یادآوری:

به فتوای امامیه و طبق روایات اهل بیت علیهم السلام سجده بر تربت امام حسین علیه السلام افضل است. مرحوم صدوق از امام صادق علیه السلام روایت کرده: «السُّجُود علی طین قبرالحسین علیه السلام ینوّر إلی الأرضین السبعة». (1)

5. بالا بودن موضع سجده‌

امامیه؛ جای پیشانی باید از محل زانو پایین‌تر یا بلندتر از چهار انگشت بسته نباشد.

حنبلیه؛ بلند بودنی مبطل است که نمازگزار را از هیئت مصلّی بیرون می‌برد.

حنفیه؛ اگر موضع جبهه بیش از نصف ذراع بالا باشد مضر است مگر در صورت ضرورت و در ازدحام جمعیت که نمازگزار می‌تواند بر پشت نمازگزار مقابلش سجده کند، به شرط این که جای خالی برای سجده نیابد و در یک نماز باشد و زانوان بر زمین باشد.

شافعیه؛ جای جبهه اگر از جای زانو بالاتر باشد مبطل است مگر این که بدن تنکیس (واژگون و سرازیر) باشد یعنی جزو اسفل بدن بالاتر از جزو اعلی باشد.

مالکیه؛ اگر ارتفاع کثیر به زمین متصل باشد، سجده صحیح نیست ولی اگر اندک باشد