درسنامه درآمدی بر فقه مقارن صفحه 216

3. طبق مذهب حنفیه- که سنّت مؤکّد را معادل واجب می‌دانند-، نماز را به جماعت خواندن واجب است.

4. مالکیه معتقدند: در شهر گزاردن نماز به جماعت واجب کفایی است و اگر مردم شهر آن را ترک کنند، با آن‌ها قتال و جنگ می‌شود.

2. اهمیت نماز جماعت/

در متون فقهی و جوامع رواییِ فریقین، در اهمیت نماز جماعت، مباحث مهم و روایات فراوانی وارد است که نشان دهنده اهمیت این عبادت از ابعاد مختلفِ معنوی، عبادی، اجتماعی و سیاسی است. در جوامع روایی عامه نقل است از رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم که فرمود:

«والذی نفسی بِیَدِهِ لقد هممت أن امُرَ بحطب فیحطب ثم أمر بالصلاة فیؤذّن لها ثمّ أمر رجلًا فیؤمّ الناسَ ثمّ أخالف إلی رجال فاحرق علیهم بیوتهم».

در روایات خاصه نیز از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شده که فرمود: «بلغه انّ قوماً لایحضرون الصلاة فی المسجد فخطب فقال: انّ قوماً لایحضرون الصلاة منّا فی مساجدنا، فلا یؤاکلونا و لایشاربونا و لایشاورونا و لایناکحونا أو یحضروا معنا صلاتنا جماعة و إنی لأوشک بنار تشعل فی دورهم فاحرقها علیهم أو ینتهون».

حنبلیه به این روایات تمسک کرده و نماز جماعت را واجب عینی شمرده‌اند ولی مذاهب دیگر محمل‌هایی را برای این روایات ذکر کرده‌اند. در هر صورت این روایات ابعاد سیاسی- اجتماعیِ این عبادت را به خوبی آشکار می‌کنند. (1)

3. به جماعت خواندن نمازهای غیر روزانه‌

امامیه؛ جماعت، شرط صحت نماز جمعه و نماز عیدین است، البته اگر نماز عیدین واجب باشد. جماعت در نافله مشروع نیست مگر در نماز استسقا.