درسنامه درآمدی بر فقه مقارن صفحه 23

4. مراعاةالخلاف:

وقتی دو دلیل متعارض وارد شد، می‌توان به مقتضای هر دو عمل کرد و در نتیجه به دو حکم متنافی رسید. مالکیه بر طبق این اصل عمل می‌کنند و نام آن را مراعاةالخلاف می‌نهند. اگرچه در برخی دیگر از مذاهب، همانند حنفیه و شافعیه نیز این اصل به طور محدودتر پذیرفته شده است. (1)5. مراعاة العرف:

اعتبار و حجیت عرف و مراعات آن، از امور مورد اتفاق بقیه مذاهب عامه نیز هست و حنفیه و شافعیه هم با آن‌ها اشتراک رأی دارند، ولی با توجه به نظر مالکیه در بحث مصالح مرسله، عرف را در شعاعی گسترده‌تر از دیگر مذاهب، معتبر شمرده‌اند؛ زیرا به نظر آن‌ها، عرف یکی از مصادیق مصلحت است. (2)

مهمترین منابع فقهی مذهب مالکی‌

1. المدوّنه: اساس مذهب مالکی و مهمترین کتاب آن محسوب می‌شود. اگرچه در مؤلف آن اختلاف است؛ مشهور است که تلمیذ مالک، سحنون بن سعید، مدوّنه را از او روایت کرده است.

2. الواضحه، تألیف: ابن حبیب.

3. متن الرساله، تألیف: عبداللَّه ابن ابی زید القیروانی.

4. الکافی فی فقه اهل المدینه، تألیف: یوسف بن عبداللَّه النمری القرطبی.

5. بدایةالمجتهد و نهایةالمقتصد، تألیف: محمد بن احمد بن رشد.

6. مختصر الخلیل، تألیف: خلیل بن اسحاق الجندی.